ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ မီဒီယာစည္းမ်ဥ္း ျပန္ၾကားေရး ထုတ္ျပန္

ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန႔မွာ က်င္းပမယ့္ ႀကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပြဲအတြင္း သတင္း သမားေတြ လိုက္နာရန္ အတြက္ ထုတ္ျပန္ လိုက္တဲ့ အထဲက အခ်က္တခ်ိဳ႔ဟာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို ကန္႔သတ္ရာ ေရာက္တယ္လို႔ ျပည္တြင္း သတင္းသမား ေတြက ေ၀ဖန္လိုက္ႀကပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ျပည္တြင္း ျပည္ပ သတင္းသမား ေတြ လိုက္နာဖို႔ အတြက္ ျပန္ႀကားေရး ဌာနက ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္ အခ်က္မ်ား ဆိုၿပီး ျပန္ႀကားေရးဌာန က ထုတ္ျပန္ လိုက္တဲ့အေပၚ အခုလို အျမင္ေတြ ရွိႀကတာပါ။

ျပန္ႀကားေရးဌာနက ႀကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ျပည္တြင္း ျပည္ပ သတင္းသမားေတြ လိုက္နာဖို႔ ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္ အခ်က္ေတြအျဖစ္ ကန္႔သတ္ခ်က္ ေတြပါ၀င္တဲ့ စာကို ဒီကေန႔ မတ္လ ၂၇ ရက္ မွာ ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုိင္ရာ ဥပေဒ ေတြကို လိုက္နာရမယ္ ႏို္င္ငံရဲ့ အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာကို ေလးစား လိုက္နာဖို႔နဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ အာဏာပိုင္ေတြက ဥပေဒနဲ႔ အညီ ညြြန္ႀကား တာကို လိုက္နာ ဖို႔ေတြ လည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်က္ ေတြထဲက အပိုဒ္ (၆၄) မွာေဖာ္ျပထားတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္း မသမာမႈေတြ ဆိုၿပီး မမွန္မကန္ တိုင္ႀကားမႈေတြ စြပ္စြဲမႈေတြကို မေဖာ္ျပ၊ မေရးသားႀကဖို႔ ဆိုတဲ့ အခ်က္ပါ ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ဟာ အေတာ္ေလး သတင္းသမားေတြ အတြက္ ရႈပ္ေထြးေစတဲ့ ကန္႔သတ္ခ်က္တခု ျဖစ္ေနၿပီး သတင္း လုပ္ငန္း ေတြအတြက္ အေတာ္ေလး အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ေနတဲ့ အခ်က္တခု ျဖစ္တယ္လို႔ ျပည္တြင္း သတင္းအယ္တီတာ တဦးက သံုးသပ္ပါတယ္။

“အဲဒီ အပိုဒ္ က ပိုခက္ပါတယ္။ အဲဒီ အပိုဒ္က က်ေနာ္ တို႔ က Complaints ေတြ တိုင္း သတင္း သမားက မွန္ မမွန္ ခ်က္ျခင္း မသိႏိုင္ပါဘူး။ ဘယ္ေန႔မွာ ဘယ္သူက Complaint တက္တယ္ ဆိုတာ ေနာက္ေန႔မွာ ေရးဖို႔ က်ေနာ္ တို႔မွာ တာဝန္ ရွိတယ္ေလ။ က်ေနာ္ တို႔မွာ တာဝန္ရွိတယ္။ ေရး လိုက္တဲ့ Issue ေပၚမွာ သူတို႔က ဟုတ္လား မဟုတ္လား စံုစမ္း စစ္ေဆးၿပီးေတာ့ အဲဒီ သက္ဆိုင္ရာကို သူတို႔ဘာသာ သူတို႔ ေျဖရွင္းဖို႔ ပဲ လိုအပ္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ ကို မမွန္ သတင္း လႊင့္တယ္ ဆိုတာ မ်ိဳး Article 64 နဲ႔ စြပ္စြဲ တာမ်ိဳး ဆိုရင္ အဆင္မေျပ ေလာက္ဖူး ခင္ဗ်။ အခက္ အခဲေတာ့ ရွိမယ္။ သို႔ေသာ္ က်ေနာ္တို႔က ေတာ့ ေရးဖို႔ တာဝန္ ရွိပါတယ္။ အဲဒါကို မေရးဘဲနဲ႔ သိသိၾကီးနဲ႔ မ်က္စိမွိတ္ ေနရတာ မ်ိဳး ဆိုရင္ေတာ့ အဆင္ မေျပဘူးေလ။ က်ေနာ္တို႔ ဒါ ေရးေတာ့ ေရးၾကမွာပါဘဲ။ ဓာတ္ပံုဘဲျဖစ္ျဖစ္ သတင္းဘဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေဖာ္ျပၾကမွာဘဲ ခင္ဗ်။ လႊင့္တဲ့သူ၊ ေကာ္မရွင္ အဖြဲ႔ဝင္ေတြ မွာဘဲ တာဝန္ ရွိမွာပါဘဲ ခင္ဗ်။”

ဒီလိုအခ်က္အျပင္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲလာေပးတဲ့ မဲဆႏၵရွင္ေတြကို ေႏွာင့္ယွက္ တာေတြ မလုပ္ရဘူး။ ပါတီတခုခု အတြက္ မဲဆြယ္မႈလိုပံုစံမ်ိဴးနဲ႔ ေဆာ္ၾသတာေတြ မလုပ္ရဘူး ဆုိတာေတြအျပင္ မဲရံုေစာင့္သူရဲ့ ခြင့္ျပဳခ်က္ မရပဲ မဲရံုကို မ၀င္ရဘူး ျမင္သာတဲ့ေနရာေတြကသာ သတင္းယူရမယ္ တခါ လံုၿခံဳေရးအတြက္ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ လိုက္နာရမယ္ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြပါပါတယ္။

“မဲလာထည့္ တဲ့ အခါမွာ သူတို႔ လာထည့္တဲ့ ပုဂိၢဳလ္ ကို က်ေနာ္ တို႔ ထံုးစံကေတာ့ လာမထည့္ခင္ေပ့ါ၊ လမ္းမွာ ေတြ႔ၿပီးေတာ့ ဘယ္လို စိတ္နဲ႔ လာပါလဲ။ Candidate ေတြကို ဘယ္လို ေလ့လာထားပါသလဲ။ ဘယ္လို လူမ်ိဳးကို ေပးခ်င္ပါလဲ စသည္ျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ ေမးခြန္း ေမးခ်င္တာေပ့ါေနာ္။ က်ေနာ္တို႔က သြားေမးတဲ့ အခါ ဒီအထဲမွာ ပါတဲ့ ဥပေဒအရ ဆိုရင္ သြားေမးတယ္ လို႔ မျမင္ဘဲ နဲ႔ စည္းရံုးတယ္ လို႔ သတ္မွတ္ ယူဆလို႔ ရပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ထည့္ၿပီးတဲ့ အခ်ိန္မွာလည္း က်ေနာ္တို႔က အလားတူ ေမးေကာင္း ေမးမယ္ ေပ့ါ။ အဲဒီ အခါမွာ ဒီမွာ ပါေနသလိုမ်ိဳး က်ေနာ္တို႔က ဝင္ေရာက္ စည္းရံုးတာတို႔ ေႏွာက္ယွက္တာတို႔ အဲဒီလို မ်ိဳး ပုဒ္မေတြ တပ္မယ္ ဆိုရင္ က်ေနာ္ တို႔ ခံရဖို႔ရွိတယ္။ အဲဒီ အခက္အခဲ တစ္ခုရွိမယ္။ ေနာက္တစ္ခုက က်ေနာ္တို႔ အထဲ မဝင္ဘဲနဲ႔ ျမင္သာတဲ့ ေနရာက သတင္းယူပါ ဆိုတဲ့ ကိစၥတစ္ခု က အခက္အခဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေတာက္ေလွ်ာက္ မဲေပးဖို႔ လာတဲ့ လူနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔မယ့္ ကိစၥကို အဟန္႔အတားေတြ ၾကံဳရမယ္ ထင္ပါတယ္ ခင္ဗ်။”

ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၀ တုန္းကထက္စာရင္ေတာ့ သတင္းယူခြင့္ေတြ ပိုၿပီး ရမယ္ဆိုေပမယ့္ သတင္း လြတ္လပ္ခြင့္ ေတြကိုေတာ့ ဒီအခ်က္ ေတြက ထိန္းခ်ဳပ္ကန္႔သတ္ထားဆဲပဲလို႔လည္း သံုးသပ္ပါတယ္၊

“ဟုိ လိုတိုရွင္း ေျပာရရင္ေတာ့ လံုးဝကို မလုပ္ အပ္တဲ့ ကိစၥဘဲေလ။ သတင္း သမားဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ ၾကိဳးစား ၿပီးေတာ့ Free and Fair ျဖစ္ဖို႔ အတြက္ က်ေနာ္တို႔ လည္း ဝိုင္းၿပီး ၾကိဳးစားေနၾကတာပဲ။ Free and Fair ျဖစ္ဖို႔ဟာ က်ေနာ္တို႔ အေႏွာက္အယွက္ မေပးဖို႔ သိၿပီးသားပါ။ က်ေနာ္ တို႔ ethic အရလည္း သိၿပီး သား။ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံသား တစ္ေယာက္ က်င့္ဝတ္အရလည္း သိၿပီးသား။ စာနယ္ဇင္း က်င့္ဝတ္ အရလည္း သိၿပီးသား။ က်ေနာ္တို႔ ဒီ ဥပေဒကို လိုကို မလုိအပ္တာခင္ဗ်။ အခုဟာက ျပန္ၾကားေရးက ထုတ္ျပန္တယ္ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္ ကလည္း ျပန္ၾကားေရး ေအာက္မွာ ရွိေနတာကိုး။ ျပန္ၾကားေရးက ထုတ္ျပန္မဲ့ အစား ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ကပဲ ထုတ္ျပန္မယ္ ဆိုရင္ ပိုေတာင္မွ ဆီေလ်ာ္ဦးမယ္ ခင္ဗ်။ ဒီလို မ်ိဳး စည္းကမ္းခ်က္ေတြ ရိွေနသမွ် ကာလပတ္လံုး ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံလို႔ က်ေနာ္တို႔ မေခၚႏိုင္ေသးပါဘူး ခင္ဗ်။ ”

ျပည္တြင္းသတင္းအယ္တီတာ တဦးရဲ့ သံုးသပ္ခ်က္ပါရွင္၊ သတင္းယူႀကမယ့္ သတင္းသမားေတြဟာ မေန႔ မတ္လ ၂၆ ရက္ေန႔မွာ ေနာက္ဆံုး စာေပစီစစ္ေရးကို စာရင္းပို႔ခဲရတဲ့အေႀကာင္းကိုလည္း ျပည္တြင္း သတင္းေထာက္ တဦးကလည္း ေျပာျပပါတယ္၊

“မေန႔ က ေနာက္ဆံုး ဆိုၿပီး တနဂၤေႏြ ေန႔ က မွ ကပ္ၿပီး သတင္းရတယ္။ တနလၤာေန႔ ေနာက္ဆံုးေပါ့ေနာ္။ လိုက္ပါ သတင္းယူမယ့္ သတင္းေထာက္ေတြ မွန္သမွ် ေပါ့ေနာ္။ ဓာတ္ပံု သံုးပံုရယ္၊ မွတ္ပံုတင္ရယ္၊ တနလၤာေန႔ ေနာက္ဆံုး စာေပ စီစစ္ေရး ဌာနကို လာၿပီး လာေပးပါလို႔ အဲဒါ ေတာင္းဆိုတာေတာ့ ရွိတယ္ ခင္ဗ်။ အဲဒါေၾကာင့္ မို႔လို႔ က်ေနာ္တို႔ ကလည္း မွတ္ပံုတင္ေတြ အကုန္လံုးကို တနလၤာေန႔ ညေန ေနာက္ဆံုး ထားၿပီး သြားပို႔လိုက္တယ္ ခင္ဗ်။ ”

လာမယ့္ တနဂၤေႏြ ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန႔မွာ က်င္းပမယ့္ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပြဲကို ျပည္ပ အေျခစိုက္ သတင္း မီဒီယာ ေတြကို သတင္း ယူခြင့္ေပးသလို ႏိုင္ငံတကာ ေရြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ ေတြကိုလည္း လာခြင့္ ျပဳထားပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ကလည္း မနက္ျဖန္ မတ္ လ ၂၈ ရက္ မနက္ ၉ နာရီက်ရင္ ေနျပည္ေတာ္မွာ ေေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတခုလည္း လုပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

မူရင္းလင့္က ဒီမွာပါ။