အင္တာနက္ႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္လြတ္လပ္ခြင့္

“Dwelling online is a cowardly and utterly enjoyable alternative to real interaction.”

စစ္မွန္တဲ႔ လူမႈဆက္ဆံေရးေတြကို ေရွာင္လႊဲခ်င္ၾကတဲ႔ အတြက္ လူေတြအြန္လိုင္းေတြေပၚမွာ အခ်ိန္သုံးေနၾက တယ္။ အဲလိုအခ်ိန္ေတြသုံးေနတာဟာ သူရဲေဘာဆန္ လြန္းစြာ နဲ႔ အတိုင္းထက္လြန္စြာ ေပ်ာ္စရာေကာင္းတယ္ လို႔ New York Times ရဲ႕ Op-Ed writer ျဖစ္တဲ႔ Alice Mathias ကဆိုပါတယ္။

အဲဒါက အရင္ကေတာ့ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္မယ္။ အခုခ်ိန္မွာ ေတာ့ ျဖစ္နိုင္ေခ်က အလြန္နည္းလာပါၿပီ။ လူေတြက facebook၊ my space၊ twitter၊ tagged ေတြကို အသုံးျပဳျပီး အခ်င္းခ်င္းဆက္သြယ္လာၾကတဲ့ အခါမွာ ကိုယ့္ဘ၀ရဲ႕ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အကုန္ လုံးကိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ခ်ျပလာၾကတယ္။ အဲသလိုခ်ျပလာတဲ႔အခါမွာ real interaction ေတြျဖစ္လာတယ္၊ အေကာင္းေတြေကာ အဆိုးေတြေကာ ျဖစ္ေစတယ္၊ အဆိုးေတြျဖစ္လာတဲ႔အခါမွာ တစ္ကယ္ပဲ ေပ်ာ္စရာ ေကာင္းေသးလားဆိုတာလည္း စဥ္းစားစရာျဖစ္လာပါၿပီ။

အြန္လိုင္းစာမ်က္ႏွာေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္တဲ႔ facebook ဆိုတာေပၚေနတာ ငါးနွစ္ေလာက္ရွိပါျပီ။ ဒါေပမယ့္ မနွစ္က ျမန္မာျပည္ျပန္ေတာ့မွ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ဖို႔အတြက္ အေကာင့္ေလးတစ္ခုကို အဲဒီ ေတာ့မွ ဖြင့္ျဖစ္ခဲ႔တယ္။ အေကာင့္ထဲမွာ ေက်ာင္းတုန္းက ရင္းနွီးတဲ့ သူငယ္ခ်င္း အေယာက္သုံးဆယ္ထက္ မပိုတဲ႔ကၽြန္မ၊ သိပ္အေရးႀကီးတဲ႔ သတင္းကို သူငယ္ခ်င္းေတြကို သိေစခ်င္တဲ့အခါကလြဲၿပီး အျခား ဘာဓာတ္ပုံမွကိုမတင္တဲ့ ကၽြန္မလို လူမ်ိဳးေတြသာ မ်ားေနရင္ေတာ့ facebook လဲ စီးပြားေရးက်မွာ အမွန္ ပါပဲ။

ကၽြန္မ အျမင္မွာေတာ့ လူသန္းသုံးရာေလာက္သုံးေနတဲ့ facebook မွာ သုံးသူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမသိတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ ကိုယ့္ရဲ႕ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာအခ်က္အလက္ေတြကို ေစ်းကြက္အျမတ္အတြက္ အသုံးခ် ေနတာကိုပါပဲ။ facebook အေနနဲ႔ နာမယ္ႀကီးကြန္ျပဴတာဂိမ္းေတြနဲ႔ quizzes ေတြကို ေဒါင္းလုပ္ခ်တဲ႔ third-party developers ေတြကို facebook သုံးတဲ႔လူေတြရဲ႕ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာအခ်က္အလက္ေတြကို ႀကိဳက္သလိုယူခြင့္ေပးထားပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကိုျပဳျပင္ေပးရန္ ကေနဒါနိုင္ငံသက္ဆိုင္ရာမ်ားက ေတာင္းဆို ထားပါတယ္။ ေနာင္နွစ္ေႏြရာသီအထိ ဒါကိုျပင္ဆင္ေပးရန္ facebook ကို အခ်ိန္ေပးထားတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ေတြအတြက္ ကိုယ္႔ရဲ႕ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ အခ်က္အလက္ေတြကို စီးပြားေရးမွာျဖစ္ျဖစ္၊ အျခားေနရာေတြမွာျဖစ္ျဖစ္ third-party ေတြက အသုံးခ်ေနတာ အေရးမႀကီးနိုင္ေပမယ့္၊ ကၽြန္မ အတြက္ေတာ့ ကိုယ့္ရဲ႕ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ အခ်က္အလက္ေတြကို ဒီလိုအသုံးျပဳေနတာကို သိပ္မနွစ္သက္ လွပါဘူး။ ဒါဟာလည္း လူတစ္ဦးခ်င္းစီရဲ႕ ခံယူခ်က္ေပၚမွာ မူတည္ပါလိမ့္မယ္။ အခ်ိဳ႕က ပြင့္လင္းတယ္။ အခ်ိဳ႕က ပရိုက္ဗိတ္ျဖစ္တတ္တယ္။ သိပ္ပြင့္လင္းရင္လည္း မေကာင္းသလို၊ သိပ္ၿပီးလွ်ိဳ႕၀ွက္လြန္းျခင္း ဟာလည္း မေကာင္းပါဘူး။ သိပ္ပြင့္လင္းလြန္းတဲ႔အခါမွာ ေအာက္ကအျဖစ္မ်ိဳးေလးေတြလည္း ျဖစ္တတ္ ပါတယ္။

ဟုိတစ္ေလာက မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ ယဥ္တိုက္မႈျဖစ္ၿပီး အာမခံငွာနမွ ေဒၚလာေငြ ငါးေသာင္း အေလ်ာ္ေတာင္းတယ္။ ယဥ္တိုက္မႈေၾကာင့္ သူအလုပ္လုပ္ေနတဲ့ cashier အျဖစ္ အၾကာႀကီး မတ္တပ္ မရပ္ နိုင္ေၾကာင္း၊ အရင္တုန္းကလို ေတာင္တက္၊ စက္ဘီးစီး၊ ကခုန္တာမ်ိဳးေတြ မလုပ္နိုင္ေတာ့ေၾကာင္း၊ ေဒါက္ကလပ္ ေကာလိပ္ေက်ာင္းနဲ႕ ဆိုင္မြန္ဖေရဇာတကၠသိုလ္ေက်ာင္းေတြမွာ စာသင္ေနရင္း ထိုင္ေန ရင္းမွာ ကိုယ္လက္ေတြ နာလြန္းလို႔ စာေတာင္ မသင္နိုင္ေတာ့ေၾကာင္း စတဲ့ အခ်က္ေတြနဲ႔ အာမခံငွာနမွ ေငြေတြရေအာင္ ႀကိဳးစားပါတယ္။ အဲဒီမွာ အာမခံငွာနမွ ေရွ႕ေနေတြက အဲဒီမိန္းကေလးရဲ႕ facebook ကို စစ္လိုက္ေတာ့၊ ေတာင္တက္ေနတဲ့ပုံေတြ၊ ကခုန္ေနတဲ့ပုံေတြ၊ စက္ဘီးစီးေနတဲ့ ပုံေတြကို ေတြ႕ရေတာ့ တာပါပဲ။

ေနာက္တစ္ဦးကေတာ့ ယဥ္တိုက္မႈတစ္ခုမွာ တစ္ဘက္မွလူ ေသဆုံးသြားတာကို၊ အလြန္အမင္းေနာင္တရ ၀မ္းနည္းေၾကာင္း တရားရုံးမွာ ထြက္ဆိုျပီး ျပစ္မႈေလ်ာ့ေပါ့ေအာင္ ႀကိဳးစားေပမယ့္၊ သူ႔ရဲ႕ဆုိက္မွာ ယဥ္ တိုက္ၿပီး နွစ္ရက္ေလာက္မွာ ပါတီတစ္ခုမွာ ေပ်ာ္ပါးမူးယစ္ေနတဲ႔ ပုံေတြကို ရဲေတြက ေတြ႔ေတာ့တာပါပဲ။

အခုေနာက္ပိုင္း ရဲေတြ ပုလိပ္ေတြက လူတစ္ေယာက္ကို လိုက္ၿပီဆိုရင္ facebook တို႔ my space တို႔လို ေနရာေတြကိုပါ ေမႊေနွာက္ရွာေဖြတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ေကာလိပ္ေက်ာင္း၀င္းေတြရဲ႕ ရဲေတြကလည္း အသက္မျပည္႔ဘဲ အရက္ေသစာေသာက္စားေနလား၊ အျခားတရားမ၀င္တာေတြ လုပ္ေနလားကို ထိုေနရာ မ်ိဳးေတြမွာ သြားရွာျပီး ျပစ္မႈထင္ရွားရင္ ေက်ာင္းသားေတြကိုလည္း အျပစ္ေပးတတ္ပါတယ္တဲ့။ တိုရန္တို ေကာလိပ္တစ္ခုမွာ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးကို facebook မွာ ေ၀ဖန္ထားလို႔ ေက်ာင္းသားအခ်ိဳ႕ အျပစ္ေပးခံရဖူး ပါတယ္။ facebook မွာ cyber bullying ကိုလဲ ျမင္ေတြ႔ရတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ အုပ္စုဖြဲ႔ျပီး တစ္စုံ တစ္ေယာက္ကို အနိုင္က်င့္တဲ႔ cyber bullying ကေတာ့ အြန္လိုင္းအဖြဲအစည္းေတြတိုင္းမွာ ေတြ႕ရ တတ္ပါတယ္။ ဘေလာဂ္စေဆာက္စဥ္မွာ စီနီယာဘေလာဂါေတြရဲ႕ ဂ်ဴနီယာဘေလာဂါေတြကို (အဲဒီ ဂ်ဴနီယာဘေလာဂါေတြဟာ သူတို႔ေတြထက္ အသက္အရြယ္ကအစ၊ ပညာကအစ ႀကီးနိုင္ျမင့္နိုင္ ပါေသာ္လည္း - ဂါရေတာစ နိ၀ါေတာစ - ျငင္းခ်က္ေတြကိုလက္ကိုင္ထားၿပီး) ပညာျပမႈေလးေတြမွ စတဲ႔ အေသးအမႊားကိစၥေလးေတြကအစ၊ အုပ္စုလိုက္အနုိင္က်င့္လို႔၊ စိတ္အေႏွာက္အယွက္ေပးလို႔ ဘေလာဂ္ပါ ပိတ္လိုက္ရတဲ႔ ဘေလာဂါေတြကိုလည္း ျမင္ဖူးပါတယ္။ အမည္အတုေတြနဲ႔ အေႏွာက္အယွက္ ေပးမႈေတြဟာလည္း ကြယ္၀ွက္ထားလို႔မရေတာ့ပါဘူး။ လြန္ခဲ႔တဲ႔ ၾသဂုတ္လတုန္းက Keeley Houghton ဆိုတဲ႔ အသက္ ၁၈ႏွစ္အရြယ္ ၿဗိတိန္နိုင္ငံက ေက်ာင္းသားေလးတစ္ေယာက္ဟာ facebook ေပၚမွာ အတန္းသားတစ္ေယာက္ကို cyber bullying လုပ္မႈနဲ႔ ေထာင္သုံးလ က်သြားပါတယ္။

အာမခံငွာနေတြက ရဲငွာနေတြက လိမ္လည္လွည့္ဖ်ားမႈေတြနဲ႔ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္မႈေတြကို facebook မွာ သြားၿပီး အနံ႔ခံတတ္ၾကသလို၊ လူတစ္ဦးကို အလုပ္ခန္႔ေတာ့မယ္ဆိုရင္လည္း ကုမဏီေတြက facebook တို႔ my space တို႔မွ တဆင့္ ခန္႔မည္႔သူကို ေလ႔လာတယ္လို႔လဲ သိရပါတယ္။ ထိုနည္းတူပဲ အလုပ္ျဖဳတ္ခ်င္လို႔ အေၾကာင္းရွာေတာ့မယ္ဆိုရင္လည္း ထုိေနရာေတြမွာ သြားၿပီးေမႊေႏွာက္တတ္ၾကပါတယ္။

facebook-privacy.jpg“ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြဟာ မိမိရဲ႕ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ ကိစၥေတြကို အြန္လိုင္းစာမ်က္ႏွာေတြမွာ ေ၀မွ်တဲ႔အခါမွာ ႏွစ္ခါစဥ္းစားၿပီးမွ ေ၀မွ်သင့္တယ္” လို႔ Canada နိုင္ငံရဲ႕ privacy commissioner ျဖစ္တဲ႔ Jennifer Stoddart က privacy-sector privacy law နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ပါလီမန္မွာ annual report မွတဆင့္ ကေနဒါနိုင္ငံမွာရွိတဲ႔ ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ားကို ၾကပ္ၾကပ္မတ္မတ္ တိုက္တြန္းသြားပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာကိစၥေတြကို အမ်ားနဲ႔ေ၀မွ်ပုံေတြကို မိဘေတြအတြက္ မယုံနိုင္ေလာက္ေအာင္ျဖစ္ရတယ္၊ အဘိုးအဘြားေတြအတြက္ေတာ့ မေတြး၀ံ႔ေလာက္စရာ၊ စဥ္းကို မစဥ္းစားရဲစရာ ျဖစ္ရတယ္လို႔ သူမ ကဆက္ေျပာပါတယ္။ ငယ္ရြယ္စဥ္အခါမွာ အြန္လိုင္းစာမ်က္ႏွာ ေတြေပၚမွာ စိတ္ထဲရွိသလို ျပဳမႈက်င့္ႀကံတာေတြဟာ အသက္ႀကီးလာတဲ႔အခါမွာ အရွက္ရစရာေတြ ျဖစ္ရ တယ္လို႔လည္း သူမက ဆိုပါတယ္။

ကိုယ္က မမွန္တာလုပ္မထားရင္ စိုးရိမ္စရာဘာမွ မရွိေပမယ့္လည္း၊ ကိုယ္ဘယ္လိုလူလဲဆုိတာကို ဓာတ္ပုံမ်ားမ်ားၾကည့္စရာမလိုပါဘူး၊ တစ္ပုံနွစ္ပုံေလာက္ၾကည့္တာနဲ႔ကို သိနိုင္ပါတယ္။ facebook မွာသြားလိုက္ရင္ အခ်ိဳ႕ေတြက ရႈခင္းေလးေတြပဲတင္တယ္၊ အခ်ိဳ႕ေတြကေတာ့ မိသားစုပုံေတြတင္တယ္၊ အခ်ိဳ႕ေတြကေတာ့ စားေကာင္းေသာက္ဖြယ္ေတြစားေနတာ၊ ပါတီပြဲေတြဆင္ႏႊဲေနတာေတြကိုတင္တယ္၊ အခ်ိဳ႕ေတြက်ေတာ့လဲ မားစီးဒီးေတြ၊ ဘီအမ္ဒဗလ်ဴေတြ၊ အိမ္ႀကီးေတြ၊ ပိုင္ဆိုင္မႈမွန္သမွ်ျဖစ္တဲ႔ ေခြး၊ေၾကာင္၊ ၾကက္၊၀က္၊ ႏြား၊ တစ္တီတူးကအစ တင္တယ္။ အခ်ိဳ႕က်ေတာ့လည္း ကိုယ္ခ်စ္တဲ႔ သူနဲ႔ တြဲရိုက္တာေတြ တင္တယ္။ အဲ…. အဆင္မေျပလို႔ကြဲေတာ့ ေနာက္တစ္ေယာက္.. ေနာက္တစ္ေယာက္…. ဒီလိုနဲ႔.. အလြန္ရည္းစားမ်ားသူ ျဖစ္ပါပေကာ။ အခ်ိဳ႕ေတြက်ေတာ့လည္း ေသာက္စားမူးယစ္ေနတာေတြ တင္တယ္။ တင္လိုက္တိုင္း အၿမဲ ေဆးလိပ္မီးခိုးတလူလူနဲ႔ ေသာက္စားမူးယစ္တဲ႔ ပုံေတြတင္မိရင္၊ အျပင္မွာ ကိုယ္က အၿမဲတမ္းမူးယစ္ေပ်ာ္ပါး မေနေသာ္လည္း ဓာတ္ပုံေလးတစ္ခုတည္းနဲ႔ ကိုယ့္ကိုတံဆိပ္ကပ္သြားနိုင္တယ္။ “ကိုယ္ပိုင္လြတ္လပ္ခြင့္ပဲ…တင္ခ်င္တာတင္မယ္၊ မေက်နပ္လည္းဘာအေရးလဲ” လို႔ ဆိုနိုင္ေပမယ့္လည္း၊ ၾကားဖူးတဲ႔ သီခ်င္းတစ္ပုဒ္ထဲကလို “ေလာကႀကီးကိုအရြဲတိုက္ရင္ မင္းဘဲဒုကၡေရာက္လိမ့္မယ္” ဆိုသလို ျဖစ္မွာစိုးပါတယ္။

အထူးသျဖင့္ လူငယ္ေတြအေနနဲ႔ အလုပ္ရွင္က ၀င္ေမႊလို႔ စိတ္အခန္႔မသင့္တာေတြ႔သြားရင္ အလုပ္ကိုင္ ေကာင္းေကာင္းတစ္ခုကို လက္လြတ္သြားေစနိုင္ပါတယ္။ အလုပ္ေကာင္းေကာင္းရွိၿပီးသူေတြ အေနနဲ႔လည္း မိမိအေၾကာင္းခေရေစ႔တြင္းက်ကို အြန္လိုင္းစာမ်က္ႏွာေတြေပၚမွာ အလုပ္ရွင္ေတြက ျမင္ေနရလို႔၊ သူတို႔ စိတ္အခန္႔မသင့္တာနဲ႔ႀကဳံလို႔ အလုပ္ျဖဳတ္ခံရသူေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ပရုိဖက္ရွင္နယ္ ေက်ာင္းေတြကို ၀င္ရရန္ အခြင့္အလမ္းေတြ ဆုံးရႈံးရတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ မိမိအေၾကာင္းေတြ လိုအပ္တာထက္ ပိုၿပီးေ၀မွ်မိရင္လည္း မိမိရဲ႕ identity ကို ခုိးယူအသုံးခ်မည့္သူေတြကလည္း အၿမဲတမ္း ေစာင့္ၾကည့္ေနတာကို သတိျပဳေစလိုပါတယ္။

.ေၾကးမံုသတင္းစာထဲမွာပါထည့္သြင္းေဖာ္ျပခံရတဲ့ေဆာင္းပါးေကာင္း
ေလးတပုဒ္ျဖစ္ပါတယ္..

Credit : Here