ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္းတဲ့လား ... ဘယ္သူေတြအတြက္ ဖြင့္မွာလဲ

ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္းတဲ့လား ... ဘယ္သူေတြအတြက္ ဖြင့္မွာလဲ

Watote

မၾကာေသးခင္က ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကမၻာေက်ာ္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူ ေဂ်ာ့ဆိုးရက္စ လာေရာက္သြားၿပီး လြတ္လပ္ေရးဖခင္ ဗို္လ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနာမည္နဲ႔ ေဖာင္ေဒးရွင္းေတြကို ပိုက္ဆံစိုက္ၿပီး ဖြင့္ေပးမယ္ ဆိုတဲ့ သတင္း သုိးသိုးသန္႔သန္႔ ၾကားလိုက္ရတယ္။ သိပ္မၾကာဘူး၊ မၾကာခင္က ျပန္လြတ္လာတဲ့ ၈၈ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္တခ်ဳိ႕က ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္းဆိုတဲ့ နာမည္နဲ႔ အင္ဂ်ီအို တခုေထာင္မယ့္ သတင္းကိုပါ ေနာက္ဆက္တြဲ ၾကားရတယ္။ ေဂ်ာ့ဆိုးရက္စ ခရီးစဥ္နဲ႔ ၈၈ ေက်ာင္းသားတခ်ဳိ႕ရဲ႕ ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္း အင္ဂ်ီအိုအသံေတြ မေရွးမေႏွာင္း ထြက္လာတာ တိုက္ဆိုင္မႈသက္သက္ေတာ့ ျဖစ္ဟန္မတူဘူး။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၀င္ဖို႔ ျပင္ေနတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူ ေဂ်ာ့ဆိုးရက္စ အေၾကာင္း ကို္ယ့္တိုင္းျပည္အေရးကို စိတ္၀င္စားသူေတြ သိထားသင့္တယ္လို႔ ယူဆတဲ့အေလ်ာက္ ယူေကႏုိင္ငံက အထင္ကရ မဂၢဇင္းတေစာင္ျဖစ္တဲ့ New Statesman ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၂ ရက္ေန႔ထုတ္ မဂၢဇင္းမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ေဂ်ာ့ဆိုးရက္စ (George Soros) အေၾကာင္းကို ေကာက္ႏႈတ္တင္ျပလိုက္ပါတယ္။ New Statesman မဂၢဇင္းဟာ ယူေကမွာ သိကၡာရွိတဲ့ မဂၢဇင္းႀကီးတေစာင္ျဖစ္ၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ဒီမဂၢဇင္းရဲ႕ သူရဲေကာင္းဘြဲ႔ ခ်ီးျမႇင့္ခံရသူျဖစ္တယ္။

*****

ဆုိးရက္စကို ၁၉၉၇ အာရွေငြေၾကး အက်ပ္အတည္းဆိုက္ခ်ိန္မွာ မေလးရွားရင္းဂစ္ကို ကစားၿပီး အႀကီးအက်ယ္ ပြေပါက္တုိးသြားသူအျဖစ္ က်ေနာ္တို႔ စသိၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ႔အရင္ ဆယ္ႏွစ္ေလာက္ကတည္းက ဆိုးရက္စဟာ ေပါင္စတာလင္ကို ကစားရာကေန ေဒၚလာသန္းေထာင္ခ်ီၿပီး အျမတ္ယူႏုိင္ခဲ့သူအျဖစ္ ကမၻာ့ေငြေၾကးေစ်းကစားသူေလာကမွာ တဟုန္ထုိး ထင္ရွားလာသူျဖစ္တယ္။

ဆိုးရက္စက သူ႔ကို ကမၻာတ၀ွမ္း ဗဟိုက ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ စီးပြားေရးပုံစံက်င့္သုံးတဲ့ အေရွ႕ဥေရာပက ႏုိင္ငံေတြကို အရင္းရွင္စီပြားေရးပုံစံကို ေျပာင္းလဲက်င့္သုံးရာမွာ သူဟာ အဓိက အခန္းက႑ေတြကေန ပါ၀င္ philanthropist အျဖစ္ ျမင္ေစခ်င္တယ္။

သူ႔ကိုယ္သူ ဘယ္အစိုးရနဲ႔မွ မပတ္သက္တဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ အေတြးအေခၚရွိသူ၊ အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ (military-industrial complex) စစ္လက္နက္ပစၥည္းနဲ႔ ၀န္ေဆာင္မႈေတြ ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်တဲ့ လုပ္ငန္းနဲ႔ ကင္းကင္းရွင္းရွင္းရွိသူအျဖစ္ ပုံေဖာ္ေလ့ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ ဖြဲ႔ေပးထားၿပီး ပိုက္ဆံေထာက္ပံ့ေနတဲ့ အင္ဂ်ီအိုအဖြဲ႔အစည္းေတြက ဘုတ္အဖြဲ႔၀င္ေတြကို တခ်က္ေလာက္ ၾကည့္ၾကည့္။ သူဟာ နယူးေယာက္အေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္အေရးေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ (Human Rights Watch) အဖြဲ႔ရဲ႕ အဓိက အလွဴရွင္ျဖစ္ၿပီး မႏွစ္က ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ကဆိုရင္ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ရဲ႕ ဘတ္ဂ်က္ ေဒၚလာ ၁၂၈ သန္းမွာ ဆိုးရက္စရဲ႕ ထည့္၀င္ေငြတခုတည္းက ေဒၚလာ သန္းတရာ ရွိတယ္။ [1] ဒီလူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ထဲမွာ အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ ေထာက္လွမ္းေရးနဲ႔ သုေတသနဌာန လက္ေထာက္၀န္ႀကီးေဟာင္း Morton Abramowitz ဆိုသူ ပါတယ္။ သူဟာ ျပည္ပေရးရာေတြမွာ စြက္ဖက္တဲ့ အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ ႏုိင္ငံျခားဆက္ဆံေရးေကာင္စီ (Council of Foreign Relations) ရဲ႕ အတိုင္ပင္ခံတေယာက္ျဖစ္တယ္။ ေနာက္တခါ ယူဂိုစလားဗီးယားႏုိင္ငံ တစစီၿပိဳကြဲခ်ိန္မွာ ဘဲလဂရိတ္က အေမရိကန္သံအမတ္ ၀ါရင္ဇင္မာမန္း (Warren Zimmerman) နဲ႔ စီအိုင္ေအက ေထာင္ေပးၿပီး ဆိုးရက္စ ကိုယ္တိုင္ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ေနတဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ ဥေရာပအသံ (Radio Free Europe/ Radio Liberty) စတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြက ဒါ႐ိုက္တာ ေပါဂိုးဘဲ (Paul Goble) စတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြပါတယ္။ ဆိုးရက္စ ေငြေၾကး အဓိကေထာက္ပံ့ေနတဲ့ ေနာက္အဖြဲ႔တဖြဲ႔ကေတာ့ အိုင္စီဂ်ီလို႔ သိၾကတဲ့ ပဋိပကၡေျဖရွင္းေရးအဖြဲ႔ ျဖစ္တယ္။ ဒီအဖြဲ႔ရဲ႕ ေဂါပကဘုတ္အဖြဲ႔မွာ သူကိုယ္တိုင္ပါ႐ုံမက အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ အမ်ဳိးသားလုံျခံဳေရး အၾကံေပးေတြျဖစ္တဲ့ ဘရက္ဇင္းစကီ (Zbigniew Brzezinski) နဲ႔ ရစ္ခ်က္အယ္လင္ (Richard Allen) စတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြအျပင္ ေနတိုးကြန္မင္ဒါ ၀က္စလီကလပ္ (Wesley Clark) စတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ၈၈ အေရးအခင္း စျဖစ္ခ်ိန္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကေသာကေမ်ာေရာက္လာတဲ့ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီက ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ စတီဗင္ေဂ်ဆိုလတ္ဇ (Stephen J Solarz) ဟာ ၁၉၉၄ ကေန ကေန႔ခ်ိန္ထိ အိုင္စီဂ်ီရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေကာ္မတီမွာ ထိုင္ေနသူျဖစ္တယ္။ ဆိုးရက္စရဲ႕ အိုင္စီဂ်ီမွာ ေနာက္ထင္ရွားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္တေယာက္ကေတာ့ အီရတ္ကို အေမရိကန္က က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပိုက္ဖို႔ အဓိက လႈံ႔ေဆာ္ခဲ့သူ တေယာက္ျဖစ္တဲ့ ကြန္ဆားဗတစ္လက္သစ္ နီယိုကြန္း (Neo-cons) လို႔ သိၾကတဲ့ ေပါ၀ိုဖို၀စ္စ (Paul Wolfowtiz) ပဲ။

ေနာက္တခါ ဆိုးရက္စရဲ႕ စီးပြားေရးလုပ္ေဖာ္ကိုင္ဘက္ေတြကို ၾကည့္ရင္ ကမၻာမွာ အႀကီးဆုံး ပုဂၢလိက အစုစပ္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကုမၸဏီေတြထဲ တခုအပါအ၀င္ျဖစ္တဲ့ ကာလိုင္းအစု (Carlyle Group) မွာ သူဟာ ေဒၚလာသန္းရာခ်ီ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံထားသူျဖစ္ၿပီး ဒီကုမၸဏီရဲ႕ ၀င္ေငြအမ်ားစုဟာ စစ္လက္နက္ပစၥည္းနဲ႔ ၀န္ေဆာင္မႈေတြကို ကန္ထ႐ိုက္ယူ လုပ္ရာကေန လာတာျဖစ္တယ္။ ကာလိုင္းအစုရဲ႕ ထင္ရွားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြထဲမွာ အေမရိကန္သမၼတေဟာင္း ဘုရွ္အႀကီးေကာင္ (George Bush Senior)၊ ယူေက ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဂၽြန္ေမဂ်ာ (John Major) နဲ႔ ဖိလစ္ပိုင္သမၼတေဟာင္း ဖီဒယ္ရားမို႔စ (Fidel Ramos) ... စတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြပါတယ္။

ဆိုးရက္စဟာ စီအိုင္ေအက လက္သပ္ေမြးထားသူ ဟုတ္မဟုတ္ မေျပာႏိုင္ေပမယ့္ သူ႔ရဲ႕ကုမၸဏီေတြနဲ႔ သူေထာင္ေပး၊ ပိုက္ဆံေထာက္ပံ့ေပးေနတဲ့ အင္ဂ်ီအိုေတြဟာ အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ နယ္ခ်ဲ႕၀ါဒနဲ႔ ဘယ္လိုမွ ခြဲျခားလို႔မရဘူး ဆိုတာကေတာ့ တစက္ကေလးေတာင္ သံသယျဖစ္စရာမရွိဘူး။

ဒီေနရာမွာ တခ်ဳိ႕ မ်က္ေမွာင္ၾကဳတ္မိေကာင္း ၾကဳတ္မိမယ္။ ဘာလို႔ဆို ဆိုးရက္စဟာ တခ်ိန္မွာ စစ္ေသြးဆာေနတဲ့ တကၠဆက္က ေကာင္းဘြိဳင္သမၼတ George W Bush ကို ဖယ္ရွားေရးဟာ သူ႔အတြက္ ေသေရးရွင္ေရးတမွ် အေရးႀကီးတယ္။ GWB ျပဳတ္က်ဖို႔ စည္းစိမ္ ျပဳတ္ခ်င္ျပဳတ္ပါေစ ဆိုၿပီး ေႂကြးေၾကာ္ခဲ့လို႔ပဲ။ တကယ္ေတာ့ ဒါက နားလည္ဖို႔ မခက္ပါဘူး။ သူဟာ GWB ရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြကို မႀကိဳက္လို႔ မဟုတ္ဖူး။ သူတို႔ ႏွစ္ေယာက္စလုံးဟာ Pax Americana လို႔ သိၾကတဲ့ ဆိုးရက္စတို႔လို ကမၻာ့အရင္းရွင္ႀကီးေတြ တကမၻာလုံးကို စိတ္တိုင္းက် ဖလွယ္ႏုိင္မယ့္ ကမၻာ့အခင္းအက်င္းမ်ဳိး ဖန္တီးေရးကို လိုလားသူေတြျဖစ္ၿပီး တကယ္က GWB ရဲ႕ လုပ္နည္းလုပ္ဟန္ကို မႀကိဳက္တာသာ ျဖစ္တယ္။ ဘုရွ္အစိုးရက အေမရိကန္ေတြအေနနဲ႔ ကိုယ့္ရည္ရြယ္ခ်က္ ဘာဆိုတာကို ဘာမွ ဖုံးကြယ္ထားစရာမလိုဘူး။ မင္းတို႔ ေစ်းကြက္ေတြ ဖြင့္ေပး၊ မဖြင့္ေပးရင္ ဆက္ဒမ္ဟူစိန္ကို ၾကည့္ဆိုတဲ့ ေမာက္ေမာက္မာမာ ဆက္ဆံပုံမ်ိဳးနဲ႔ ဆိုရင္ ကိုယ့္ရည္ရြယ္ခ်က္ ျပည့္ေျမာက္မွာ မဟုတ္တာကို ဆိုးရက္စ ေကာင္းေကာင္းသိတယ္။ တဘက္မွာ လူသိခံစရာမလိုဘဲ သူ႔ရဲ႕အင္ဂ်ီအိုေတြကတဆင့္ ပြင့္လင္းတဲ့ကမၻာရဲ႕ နယ္နမိတ္ေတြကို တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ခ်ဲ႕ခ်ဲ႕လာေနတဲ့နည္းဟာ ဘယ္ေလာက္ ထိေရာက္သလဲဆိုတာ သူ ေကာင္းေကာင္းသိတာေပါ့။ ဒီေတာ့ တကမၻာလုံးကို ႀကီးစိုးေရး ရည္မွန္းခ်က္ကို ေဂ်ာ့ဘုရွ္လို ေကာင္းဘြိဳင္စတိုင္နဲ႔ ေဖာ္ေဆာင္ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး ဆိုတာ သူ ေကာင္းေကာင္းသိတာေပါ့။ အေမရိကန္ရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ သိပ္သိသာထင္ရွားလာတဲ့အခါ သူ႔ရန္ကို ဟန္႔တားဖို႔ တန္ျပန္မဟာမိတ္အဖြဲ႔ေတြ ဖြဲ႔လာတဲ့အထိ ျဖစ္လာရင္ ဘယ္အင္ပုိင္ယာမဆို က်ဆုံးရမွာ မုခ်ဆိုတာ LSE လန္ဒန္ ေဘာဂေဗဒပညာသင္ေက်ာင္းထြက္ ဆိုးရက္စတေယာက္ ေကာင္းေကာင္းသိတယ္။ ဒီေတာ့ ကလင္တန္လက္ထက္တုန္းကလို ၿခိမ္းေျခာက္တဲ့ ပုံစံမျပဘဲ လာဘ္ထိုးတဲ့နည္း၊ ေခ်ာ့တဲ့နည္း၊ multilateralism နည္းနဲ႔ သြားတာက အင္ပိုင္ယာေတြ ပိုၿပီး တည္တံ့ႏိုင္မယ္ဆိုတာ သူ ေကာင္းေကာင္းသိတယ္။ ဘုရွ္အစိုးရရဲ႕ ေပၚလစီေတြေၾကာင့္ ဥေရာပမွာ သေဘာထားေတြ ကြဲတယ္။ ေနတုိးအဖြဲ႔လည္း ပုံပ်က္ပန္းပ်က္ျဖစ္လာတယ္။ ေနာက္ ႐ုရွ၊ ဂ်ာမနီနဲ႔ ျပင္သစ္တို႔ဟာ သီးသန္႔ မဟာမိတ္အဖြဲ႔ဖြဲ႔တဲ့ထိ ျဖစ္လာသလို အာရပ္ႏိုင္ငံေတြထဲမွာလည္း နာဆာ (Nasser) ေနာက္ပိုင္း ပထမဆုံးအႀကိမ္အျဖစ္ ညီညြတ္မႈတည္ေဆာက္ဖို႔ အဓိပၸာယ္ရွိရွိ စလုပ္လာတာေတြ ျဖစ္ေပၚလာခဲ့တယ္။ ဆိုေတာ့ ေဂ်ာ့ဘုရွ္နဲ႔ အေပါင္းပါ ကြန္ဆားေဗးတစ္လက္သစ္ေတြရဲ႕ unilateralism နဲ႔ဆို အေမရိကန္ရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ ပ်က္ကိန္းဆိုက္မွာကို ဆိုးရက္စ ျမင္တာေပါ့။ အဲဒီအတြက္ သူဟာ ေဂ်ာ့ဘုရွ္ ျပဳတ္က်ေရးကို အသည္းအသန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့တာျဖစ္တယ္။

ဒီေတာ့ ဆိုးရက္စရဲ႕နည္းက ဘာလဲ။ ပိုက္ဆံ ေဒၚလာ သုံးေလး ဘီလီယံေလာက္ရယ္၊ လက္တဆုပ္စာ အင္ဂ်ီအိုေတြရယ္ကို အားျပဳၿပီး အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနက မ်က္စိမွိတ္ျပ၊ ေခါင္းညိတ္ျပတာကို ေစာင့္ၿပီး ဟန္ခ်က္ညီ ႀကိဳးစားသြားမယ္ဆိုရင္ ျပည္ပစီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကို အ၀င္မခံခ်င္တဲ့ အစိုးရေတြကို ၿဖိဳခ်ၿပီး အဲဒီ့ႏိုင္ငံထဲက အတြင္းပစၥည္းေတြကို အေခ်ာင္၀င္ႏႈိက္၊ ၿပီးရင္ ကိုယ့္လုပ္ရပ္အတြက္ ေစတနာရွင္အျဖစ္ ကိုယ့္ကို ေက်းဇူးေတာင္တင္ၾကဦးမယ္။ ဆိုးရက္စရဲ႕နည္းဟာ ဒီနည္းပဲ။

စစ္ေအးတိုက္ပြဲကာလမွာ အေရွ႕ဥေရာပႏုိင္ငံေတြမွာ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ က်ဆုံးရတာဟာ စနစ္မွာကို အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိေနလို႔အျပင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြက ေအာက္ေျခလူတန္းစားဆီက ေထာက္ခံမႈကို ေရရွည္ထိန္းႏုိင္ေအာင္ မလုပ္ခဲ့ၾကလို႔လို႔ သုံးသပ္ၾကတာေတြဟာ မွန္သင့္သေလာက္မွန္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီႏိုင္ငံေတြမွာ ဆိုရွယ္လစ္၀ါဒ ၿပိဳက်ရာမွာ ဆိုးရက္စရဲ႕ အခန္းက႑ဟာလည္း အင္မတန္ အေရးပါတယ္။ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္မွာ သူဟာ ပိုလန္က ပိုလန္ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးလႈပ္ရွားမႈလို အစိုးရဆန္႔က်င္ေရးအုပ္စုေတြ၊ ခ်က္ကိုစလိုဗက္ကီးယားက ဗားစလပ္စဟာဗယ္လ (Vaclav Havel) တို႔လူသိုက္ စတည္ေထာင္တဲ့ ၇၇ လႈပ္ရွားမႈနဲ႔ ဆိုဗီယက္ယူနီယံက အြန္ဒေရ ဆားခေရာ့ဗ (Andrei Sakrov) တို႔ကို အဲဒီ့အခ်ိန္က ပိုက္ဆံ ေဒၚလာ သုံးသန္းထိ ေထာက္ပံ့ခဲ့တယ္။ (ဟိုတေန႔က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဒီမုိကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးမွာ ပိုလန္ကိုလည္း အတုယူစရာအျဖစ္ ေျပာသြားတာ ၾကားလိုက္ရေတာ့ ၾကက္သီးထမိေသးတယ္။) ၁၉၈၄ မွာ သူဟာ သူ႔ရဲ႕ဇာတိျဖစ္တဲ့ ဟန္ေဂရီမွာ ပထမဆုံး ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္းအင္စတီက်ဳ (Open Society Institute) ကို စတည္ေထာင္တယ္။ ဒီအဖြဲ႔အစည္းကေန အတိုက္အခံေတြရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြကို ေဒၚလာသန္းခ်ီ ပုံၿပီး ေထာက္ပံ့ခဲ့သလို ေရဒီယို အသံလႊင့္႐ုံတခုလည္း ေထာင္ေပးခဲ့တယ္။ အျပင္ပန္းမွာေတာ့ Civil Society အရပ္ဘက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြ အားေကာင္းေအာင္ ရည္ရြယ္တယ္လို႔ ေျပာေပမယ့္ တကယ္တမ္းမွာေတာ့ ဒီလုပ္ရပ္ေတြ၊ လႈပ္ရွားမႈေတြဟာ လက္ရွိ ရွိၿပီးသား ဟန္ေဂရီႏုိင္ငံေရး အေဆာက္အဦကို ႏွဲ႔ပစ္ၿပီး ေနာက္ဆုံးမွာ ကမၻာ့အရင္းအႏွီးေတြနဲ႔ ဒီႏုိင္ငံေတြကို စီးပြားေရးကိုလိုနီျပဳက်င့္တဲ့ထိ လုပ္ေတာ့တာျဖစ္တယ္။ Americanisation of Europe ဥေရာပကို အေမရိကန္မႈျပဳတဲ့ျဖစ္ရပ္မွာ သူဟာ အဓိက ဇာတ္ေကာင္ပဲဆိုၿပီး ဆိုးရက္စ ကိုယ္တိုင္ သူ႔ထုံးစံအတိုင္း ခပ္ႂကြားႂကြားေလး ေျပာဖူးတယ္။

အေရွ႕ဥေရာပက ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ ေစ်းကြက္ေတြ တခုၿပီးတခု ပြင့္လာခဲ့ေပမယ့္ ယူဂိုစလားဗီးယား တႏိုင္ငံကေတာ့ တင္းခံၿပီး က်န္ေနခဲ့တယ္။ အဲဒီ့မွာ ျပည္သူလူထုက ဆလုိဗိုဒမ္ မီလိုဆိုဗစ္ခ်ကိုပဲ အႀကိမ္ႀကိမ္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္တယ္။ ဆိုးရက္စကလည္း ဂီယာထပ္တင္တယ္။ ၁၉၉၁ ကစၿပီး ဆိုးရက္စရဲ႕ ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္းအင္စတီက်ဳဟာ မီလိုဆိုဗစ္ခ် ဆန္႔က်င္ေရးအဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ အတိုက္အခံပါတီေတြကို ေဒၚလာ သန္းတရာေက်ာ္ ေထာက္ပံ့ခဲ့သလို ဒီပိုက္ဆံေတြနဲ႔ပဲ ပုံႏွိပ္တိုက္ေတြ၊ ေနာက္ B92 လို႔ သိၾကတဲ့ အေနာက္၀ါဒျဖန္႔ ေရဒီယိုအသံလႊင့္႐ုံတခုကို ေထာင္ေပးခဲ့တယ္။ ပုံမွန္အားျဖင့္ ၾကည့္ရင္ တကၠသိုလ္ေရဒီယို အသံလႊင့္႐ုံသက္သက္လို႔ ထင္စရာရွိေပမယ့္ ဒီလႈပ္ရွားမႈေတြအားလုံးကို ကမၻာမွာ အင္အားအႀကီးဆုံး ႏုိင္ငံႀကီးကို ကုိယ္စားျပဳၿပီး ကမၻာမွာ အခ်မ္းသာဆုံး ပုဂၢိဳလ္ေတြထဲ တေယာက္ အပါအ၀င္ျဖစ္တဲ့ ဆိုးရက္စ ကိုယ္တိုင္ ပိုက္ဆံေတြ ေထာက္ပံ့ခဲ့တာျဖစ္တယ္။

ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္း ဆိုတာကို ဆိုးရက္စက ဘယ္လိုအဓိပၸာယ္ဖြင့္လဲဆိုေတာ့ ၿပီးျပည့္စုံျခင္းမရွိဘဲ တုိးတက္မႈေတြကို ဖြင့္ထားတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းလို႔ အဓိပၸာယ္ဖြင့္တယ္။ ဒီအဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ကေန သူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ တကယ့္သ႐ုပ္မွန္ကို ဖမ္းမိမွာမဟုတ္ဖူး။

ဆိုးရက္စက Open Society ဆိုတဲ့ နာမည္ကို LSE မွာ သူေတြ႔ခဲ့တဲ့ ဖီေလာ္ေဆာ္ဖာ ကားေပၚပါ (Karl Popper) ဆီက ယူတယ္လို႔ ဆိုတယ္။ စိတ္မေကာင္းစရာ ေကာင္းတာက ေပၚပါရဲ႕ လစ္ဘရယ္ အေရးအသားေတြကို သူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ ယူသာသုံးတယ္၊ တကယ္တမ္းမွာ သူ႔အတြက္ ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္းဆိုတာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ အေျခခံလြတ္လပ္ခြင့္ေတြကို ေလးစားတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို ေခၚတာ မဟုတ္ဘဲ သူနဲ႔ သူ႔စီးပြားဖက္ေတြ ပိုက္ဆံရွာႏုိင္ေအာင္ ဖြင့္ေပးထားတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းကသာ သူ႔အတြက္ ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္း ျဖစ္တယ္။ ဆိုးရက္စဟာ သူ ကူညီၿပီး ‘ဖြင့္’ ေပးခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံတိုင္းကေန ပိုက္ဆံရွာႏုိင္တာ ေတြ႔ရတယ္။ ဥပမာ - ယူဂိုစလားဗီးယားကေန ကိုဆိုဗိုကို ဖဲ့ထုတ္ၿပီးေနာက္မွာ ကိုဆိုဗိုက သတၳဳတူးေဖာ္တဲ့ Trepca ကုမၸဏီမွာ ေဒၚလာသန္းငါးဆယ္ စရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံတယ္။ အဲဒီ့ကုမၸဏီပိုင္တဲ့ ေငြ၊ ေရႊ နဲ႔ တျခားတြင္းထြက္ပစၥည္းေတြရဲ႕ တန္ဖိုးဟာ ေဒၚလာသန္းငါးေထာင္အထက္မွာ ရွိတယ္လို႔ ခန္႔မွန္းရတယ္။ ျပည္ပအရင္းအႏွီးေတြ အ၀င္မခံခ်င္တဲ့ ႏုိင္ငံေတြကို ပထမ ေဆးျပင္းတိုက္၊ ၿပီးရင္ ‘စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ’ ေတြကို အၾကံေပး၊ ေနာက္ဆုံးမွာ အစိုးရပိုင္ေတြကို ေအာက္ေစ်းနဲ႔ ၀င္ႏႈိက္တဲ့နည္းနဲ႔ ဆုိးရက္စဟာ ဘာလင္တံတိုင္းၿပိဳၿပီးတဲ့ေနာက္ အေရွ ့ဥေရာပႏုိင္ငံေတြမွာ သရဖူမေဆာင္းတဲ့မင္း ျဖစ္လာခဲ့တယ္။

သူ ေထာင္ေပးခဲ့တဲ့ Central European University ဟာ ဟန္ေဂရီ၊ ပိုလန္နဲ႔ ခ်က္သမၼတႏိုင္ငံေတြမွာ လက္ခြဲေတြရွိၿပီး ထုံးစံအတိုင္း ဒီေကာလိပ္ေတြမွာ လစ္ဘရယ္လက္သစ္ အရင္းရွင္စနစ္ရဲ႕ အက်င့္စ႐ိုက္ေတြကို ေျဗာင္ပဲ ျဖန္႔တယ္။ ေဒသတြင္းမွာ အေမရိကန္ လိုလားတဲ့ မ်ဳိးဆက္သစ္ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြကို စနစ္တက် ေမြးထုတ္တဲ့အလုပ္ လုပ္တယ္။ အက်ဳိးဆက္အျဖစ္ ကေန႔ဆိုရင္ အေရွ႕ဥေရာပႏိုင္ငံေတြမွာ ဆင္းရဲခ်မ္းသာကြာဟမႈဟာ ပိုပို ႀကီးသထက္ ႀကီးလာေနတာကို ေတြ႔လာရတယ္။

ဆိုးရက္စဟာ က်ေနာ္တို႔နိုင္ငံကို ဝင္ဖို႔ ျပင္ေနၿပီ။ က်ေနာ္တို႔အားလံုး သတိရွိၾကရလိမ့္မယ္။

[1] OSI ရဲ႕ ၂၀၁၁ ထည့္၀င္ေငြစာရင္းကို ကိုးကားၿပီး Wikipedia အင္တာနက္ဆိုက္မွာ ေဖာ္ျပထား။

မူရင္းလင့္က ဒီမွာပါ။


အဂၤလိပ္လို ဖတ္ခ်င္သူေတြအတြက္ လင့္က ဒီမွာပါ။