ျမေစတီ ေက်ာက္စာ ကမၻာ့ အေမြအႏွစ္ စာရင္းသြင္းရန္ ႀကိဳးပမ္း

ျမေစတီ ေက်ာက္စာဟု လူအမ်ားသိေသာ က်န္စစ္ သားမင္းႀကီး၏ သားေတာ္ ရာဇကုမာရ္ မင္းသား ေရးထုိးခဲ့သည့္ ပုဂံေခတ္ ေက်ာက္စာကုိ ကမၻာ့ ေရွးေဟာင္း ေအာက္ေမ့ဖြယ္ အေမြအႏွစ္ စာရင္း (Memory of The World Register) သြင္းရန္ ေဆာင္ရြက္မည္ ဟု သိရသည္။

ကုလသမဂၢ ပညာေရး၊ သိပံၸႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ အဖြဲ႔ (UNESCO) အသိအမွတ္ျပဳ ကမၻာ့ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္ စာရင္း၀င္ ျဖစ္ေရး အတြက္ လာမည့္ မတ္လ အတြင္း ေလွ်ာက္ထားရန္ ယေန႔ က်င္းပသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ိဳးသားယဥ္ေက်းမႈ ဗဟိုေကာ္မတီ အစည္း အေ၀းက ဆုံးျဖတ္လုိက္ျခင္း ျဖစ္သည္။

ယဥ္ေက်းမႈ ၀န္ႀကီးဌာနမွ အမည္မေဖာ္လုိသည့္ အရာရွိတဦးက “ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္နဲ႔ ျမန္မာစာေပ အေရးအသားကုိ ကမၻာက အေလးထားေစဖုိ႔ ေလွ်ာက္ထားတာပါ”ဟု ဆုိသည္။

ရာဇကုမာရ္ ေက်ာက္စာဟုလည္း ေခၚဆုိသည့္ ပါဠိ၊ မြန္၊ ျမန္မာ၊ ပ်ဴ ဘာသာေလးမ်ိဳးျဖင့္ ေရးထုိးထားေသာ ျမေစတီ ေက်ာက္စာ သည္ ျမန္မာ့ သမိုင္း၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဘာသာစာေပ မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အထူး အေရးပါသည့္ အေထာက္အထား တခု ျဖစ္သည္။

ပုဂံၿမိဳ႕ေတာင္ဘက္ ျမင္းကပါရြာရွိ ျမေစတီ ဘုရားအနီး ေတြ႔ရွိခဲ့ျခင္းကုိ အေၾကာင္းျပဳ၍ ျမေစတီ ေက်ာက္စာ ဟု ေခၚဆုိျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ ျမေစတီ ေက်ာက္စာကို ဂူေျပာက္ႀကီး ေက်ာက္စာ ဟုလည္း ေခၚဆိုၾကသည္။

ျမေစတီ ေက်ာက္စာတိုင္ ၂ ခုရွိသည္။ ပုဂံျပတိုက္တြင္ တခု ရွိ၍ ျမေစတီ ဘုရား ရင္ျပင္ေပၚတြင္ စိုက္ထူ ထားေသာ ေက်ာက္စာ တုိင္ တခုတို႔ ျဖစ္သည္။

ပုဂံျပတိုက္ရွိ ေက်ာက္စာတုိင္မွာ အျမင့္ ၅ ေပ ၁၁ လက္မ ရွိ၍ ေလးဘက္ မ်က္ႏွာျပင္ အက်ယ္ညီသည္။ စာမ်က္ႏွာ အျမင့္ ၃ ေပ ၆ လက္မ၊ အက်ယ္ ၁ ေပ ၂ လက္မ ခန္႔ရွိၿပီး ပါဠိဘာသာျဖင့္ ၄၁ ေၾကာင္း၊ ျမန္မာ စာျဖင့္ ၃၉ ေၾကာင္း၊ မြန္စာျဖင့္ ၃၃ ေၾကာင္း၊ ပ်ဴစာျဖင့္ ၂၆ ေၾကာင္း ေရးထိုး ထားသည္။ ယင္း ေက်ာက္စာ တိုင္ကို အစိုးရ တြဲဖက္ေက်ာက္စာ၀န္ ပါဠိ ပါေမာကၡ ဂ်ာမန္ ပညာရွင္ ေဒါက္တာ ဖိုရွမ္းမား ဆုိသူက စတင္ ၍ ျမေစတီ ေျခရင္း၌ ကပ္လ်က္ေတြ႕ရွိရျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

ျမေစတီ ရင္ျပင္ေပၚရွိ ေက်ာက္စာတိုင္မွာ မတ္ရပ္ ေလးေထာင့္ ေက်ာက္တိုင္ ျဖစ္ၿပီး ေက်ာက္စာ မ်က္ႏွာျပင္ ႏွစ္ဘက္သည္ ပိုမုိ က်ယ္ျပန္႔သည္။ က်န္ ၂ ဘက္မွာ က်ဥ္းသည္။ အက်ယ္ဘက္ ၂ ဘက္သည္ ၁ ေပ ၈ လက္မခန္႔ရွိၿပီး အက်ဥ္းဘက္၌ ၁၀ လက္မခြဲမွ ၁၂ လက္မ အထိရွိေၾကာင္း၊ အက်ယ္ မ်က္ႏွာျပင္ဘက္၌ စာမ်က္ႏွာျပင္ အျမင့္ ၄ ေပ ၄ လက္မခန္႔ရွိၿပီး ၁ ေပ ၇ လက္မခြဲ အက်ယ္ရွိေၾကာင္း၊ ပါဠိ စာေၾကာင္းေရ ၄၀ ၊ ျမန္မာစာေၾကာင္းေရ ၃၄ ၊ မြန္ စာေၾကာင္းေရ ၄၆ ႏွင့္ ပ်ဴ စာေၾကာင္းေရ ၂၉ ရွိေၾကာင္း ျမန္မာ့ စြယ္စုံက်မ္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

ျမေစတီ ရင္ျပင္ေပၚရွိ ေက်ာက္စာတိုင္မွာ ဂူေျပာက္ႀကီးဘုရား လိုဏ္ဂူ အတြင္း၌ သုံးပိုင္း က်ိဳးျပတ္ ေနသည္ကို စတင္ေတြ႕ရွိရျခင္း ျဖစ္သည္ဟုလည္း မွတ္တမ္းမ်ားက ဆိုသည္။

က်န္စစ္သားမင္း နတ္ရြာစံၿပီး တႏွစ္ခန္႔အၾကာ သကၠရာဇ္ ၄၇၅ ခုႏွစ္တြင္ ေရးထုိးသည္ဟု ယူဆရသည့္ အဆုိပါ ေက်ာက္စာတြင္ သားေတာ္ျဖစ္သူ ရာဇကုမာရ္ မင္းသားသည္ ထီးနန္းစည္းစိမ္ကုိ မရရွိခဲ့ ေသာ္လည္း မိဘဂုဏ္ေက်းဇူးကုိ ရည္စူးသည့္ သားေကာင္း ရတနာျဖစ္ေၾကာင္း ေရးထုိးထားျခင္း ျဖစ္သည္။

ျမေစတီ ေက်ာက္စာကုိ လန္ဒန္တကၠသုိလ္မွ ေဒါက္တာ ဘလက္ဒင္က အဂၤလိပ္ဘာသာ ျပန္ဆုိခဲ့ၿပီး ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ပါေမာကၡ ဆရာႀကီး ဦးေဖေမာင္တင္က မြန္ဘာသာမွ ျမန္မာဘာသာသုိ႔ ျပန္ဆုိခဲ့သည္။

ျမေစတီ ေက်ာက္စာသာ ကမၻာ့ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္စာရင္း၀င္အျဖစ္ UNESCO က အသိအမွတ္ ျပဳခဲ့လွ်င္ ျမန္မာ့ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္တခု ဒုတိယ အႀကိမ္ အသိအမွတ္ျပဳခံရျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆုိရ ေပမည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္အတြင္းကလည္း မႏၲေလးၿမိဳ႕ စႏၵာမုနိဘုရားအတြင္းရွိ “ကမၻာ့ အႀကီးဆုံး စာအုပ္” ဟု တင္စား ေခၚေ၀ၚသည့္ ၁၅၃ ႏွစ္ သက္တမ္းရွိ ကုသုိလ္ေတာ္ ပိဋကတ္ ေက်ာက္စာမ်ားကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ကမၻာ့ ေရွးေဟာင္း ေအာက္ေမ့ဖြယ္ အေမြအႏွစ္ စာရင္း၀င္ အျဖစ္ UNESCO က ပထမဆုံး အႀကိမ္ အသိ အမွတ္ျပဳခဲ့သည္။

ပုဂံေခတ္ႏွင့္ပတ္သက္လွ်င္ ျမေစတီေက်ာက္စာကုိ အေစာဆုံးဟု ယူဆၾကေသာ္လည္း မၾကာေသးမီက ျမစ္သားၿမိဳ႕နယ္၌ ေစာလူး မင္း ေက်ာက္စာဟု ယူဆသည့္ ေက်ာက္စာတခ်ပ္ ထပ္မံေတြ႕ရွိရသည့္အတြက္ အိႏၵိယႏုိင္ငံရွိ ေရွးေဟာင္း သုေတသန ဌာန (Archaeological Survey of India)၏ အကူအညီျဖင့္ စစ္ေဆးလ်က္ ရွိသည္။

ပုဂံၿမိဳ႕ ျမင္းကပါရြာ ျမေစတီ ဘုရား ရင္ျပင္ေပၚတြင္ စိုက္ထူထားေသာ ျမေစတီ ေက်ာက္စာတိုက္(ဓာတ္ပုံ – ကုိစုိး)