ျမန္မာ အေပၚ ဒဏ္ခတ္မႈ သက္တမ္း တိုးဖုိ႔ အမတ္ Crowley အဆိုျပဳ

ျမန္မာသမၼတဦးသိန္းစိန္ အေမရိကန္ျပည္ ေထာင္စုကို တရား၀င္ခရီးစဥ္ လာေရာက္မယ့္ ရက္ပိုင္းအလိုမွာပဲ ျမန္မာႏိုင္ငံက ပို႔ကုန္ပစၥည္းေတြ၊ အထူး သျဖင့္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာေတြ အေမ ရိကန္ႏိုင္ငံထဲ တင္ပို႔မႈကို ပိတ္ပင္တဲ့ ဥပေဒတရပ္ သက္တမ္းတိုးဖို႔ အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္မွာ ၾသဇာ ေညာင္းတဲ့ လႊတ္ေတာ္အမတ္တဦးက လႊတ္ေတာ္ ကို အဆိုျပဳလိုက္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ တြင္းက အေျခအေနေတြဟာ ပိတ္ဆို႔ ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ဆက္ၿပီးရွိေနဖို႔ လိုအပ္ေနေသးတယ္ ဆိုတာကို သတိေပးတဲ့အေနနဲ႔ ခုလို ဥပေဒသက္တမ္း တိုးဖို႔အဆိုကို သမၼတဦးသိန္းစိန္ ခရီးစဥ္နဲ႔ အခ်ိန္ ကိုက္တင္သြင္းတာျဖစ္တယ္လို႔ ယူဆတဲ့အေၾကာင္း ၀ါရွင္တန္အေျခစိုက္ ျမန္မာ့အေရး လႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႔ US Campaign for Burma ကေျပာပါတယ္။ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတဲ့ မခင္ျဖဴေထြးက အျပည့္အစံု ေျပာျပေပးပါရွင္။

ျမန္မာႏိုင္ငံက ပို႔ကုန္ပစၥည္းေတြ၊ အထူးသျဖင့္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာေတြ အေမရိကန္ႏိုင္ငံထဲ တင္ပို႔မႈကို ပိတ္ပင္တဲ့ Burma Freedom and Democracy Act လို႔ေခၚတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္ေျမာက္ေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ အက္ဥပေဒကို သက္တမ္းတိုးဖို႔ ဒီမိုကရက္ အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ Joseph Crowley နဲ႔ ရီပက္ပလစ္ကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ Peter King တို႔က ကြန္ဂရက္စ္ လႊတ္ေတာ္ကို အဆိုျပဳ တင္ သြင္းခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုေတြအေပၚ ဖိႏွိပ္မႈေတြနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ဆက္ၿပီး ရွိေနေသးတာေၾကာင့္ အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ ျမန္မာအေပၚ ခ်မွတ္ထားတဲ့ ပိတ္ဆို႔ ဒဏ္ခတ္မႈေတြကို ဆက္ၿပီးခ်မွတ္ထားဖို႔ လိုအပ္ ေနေသးတယ္လို႔ မစၥတာ Crowley က ေျပာ ဆိုခဲ့ပါတယ္။

ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ေမလကေနစလို႔ ရက္ ၉၀ အတြင္း ဒီဥပေဒ သက္တမ္းတိုးဖို႔ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္မွာ မဲေပးဆံုးျဖတ္ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္မွာေတာ့ တိုက္ တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ ျမန္မာသမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အေမရိကန္ တရား၀င္ ခရီးစဥ္နဲ႔ အခ်ိန္ ကိုက္ လႊတ္ေတာ္အမတ္တခ်ဳိ႕က ဒီဥပေဒသက္တမ္း တိုးဖို႔ ေျပာလာခဲ့တာ ပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕အေျခအေနဟာ ပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ဆက္ရွိဖို႔ လိုအပ္ေန ေသးတယ္ဆိုတာကို သိသာထင္ရွားေစဖုိ႔အတြက္ သမၼတဦးသိန္းစိန္ ခရီးစဥ္ ရက္ပိုင္းအလိုမွာ အခုလို လႊတ္ေတာ္ကို ခ်ိန္ကိုက္တင္သြင္းပံု ရတယ္လို႔ ၀ါရွင္တန္ဒီစီအေျခစိုက္ ျမန္မာ့အေရးလႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႔ US Campaign for Burma က လႈပ္ရွားမႈတာ၀န္ခံ Rachel Wagley က ေျပာပါတယ္။

“ဒါ တမင္ရည္ရြယ္ၿပီး ခ်ိန္ကုိက္လုပ္တာပါ။ က်မတို႔ အရင္ကတည္းက သတ္မွတ္ ထားတဲ့ အေျခအေနေတြနဲ႔ကိုက္ညီတဲ့ မူ၀ါဒေတြကို ဆက္လက္ ခ်မွတ္သြားႏိုင္ဖို႔ တမင္ရည္ရြယ္ လုပ္ေဆာင္ တာျဖစ္ပါတယ္။ ဘာလို႔ခုခ်ိန္မွာ သက္တမ္းတိုးဖို႔ လုပ္ရလဲဆိုေတာ့ က်မတို႔အေနနဲ႔ ျမန္မာအစိုးရကို သာမက အေမရိကန္ အစိုးရ ကိုပါ သတင္းစကားပါးခ်င္တာ ရွိပါတယ္။ အဲဒါက အေမရိကန္အေနနဲ႔ လိုက္ေလ်ာေဆာင္ရြက္မႈေတြ ဆက္လုပ္ ေနတာ၊ သမၼတဦးသိန္းစိန္ကို ဂုဏ္ျပဳေနတာေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲ႕ ပကတိ အေျခအေနနဲ႔အညီ တံု႔ျပန္တာ ထက္ ပိုေနတယ္ဆိုတာပါ။ တကယ့္ ပကတိအေျခအေနမွာက စစ္တပ္ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြ ပိုမ်ားလာေနသလို သမၼတဦးသိန္းစိန္အစိုးရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ကလည္း ႏုိင္ငံ အႏွံ႔မွာ ရွိေနတုန္းပါ။ ဆိုေတာ့ ဒီ အက္ဥပေဒကို သက္တမ္းတိုးျခင္းအားျဖင့္ လႊတ္ ေတာ္အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ မႈေတြကို ခိုင္ခိုင္ မာမာ တိုးျမႇင့္ မေဆာင္ရြက္ဘဲနဲ႔ ဒီပိတ္ဆို႔ မႈေတြ ပယ္ဖ်က္ေပး မွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာကို ေျပာႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။”

အေမရိကန္အစိုးရဟာ ေလာေလာဆယ္မွာ ျမန္မာအစိုးရကို လိုအပ္တာထက္ ပိုၿပီး လိုက္ေလ်ာ ေနတယ္လို႔လည္း US Campaign အဖြဲ႔က ေ၀ဖန္ ပါတယ္။ ျမန္ မာႏိုင္ငံမွာ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအားလံုး မလြတ္ေျမာက္ေသးတာ၊ တိုင္းရင္း သားေဒသေတြမွာ စစ္တပ္ရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ က်ယ္က်ယ္ ျပန္႔ျပန္႔ ဆက္လက္ ရွိေနေသးတဲ့အခ်ိန္မွာ အေမရိကန္အေနနဲ႔ ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆို႔မႈေတြကို ထပ္ၿပီးေတာ့ မေလွ်ာ့ေပးသင့္ဘူးလို႔ Rachel Wagley က ေျပာပါတယ္။

“က်မတို႔ရဲ႕ အဓိက ျပႆနာက ေျပာရရင္ အေမရိကန္အစိုးရက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း အမွန္တကယ္ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ အေျခအေနေပၚမူတည္ၿပီး တံု႔ျပန္ေဆာင္ရြက္ရမွာ ထက္ကို ေက်ာ္လြန္ၿပီးေတာ့ လိုက္ေလ်ာ တံု႔ျပန္ေနတဲ့ကိစၥပါ။ လက္ေတြ႔ အေျခအေနကိုၾကည့္ရင္ ျမန္မာအစိုးရ စစ္တပ္ဟာ တုိင္းရင္းသား လူနည္းစုေတြ အေပၚ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ က်ဴးလြန္ေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ အတင္း အဓမၼျပဳက်င့္မႈ ေတြနဲ႔ က်ဴးလြန္သူေတြကို တရားဥပေဒက ကင္းလြတ္ခြင့္ျပဳ ထားေန တုန္းပါ။ ဆိုေတာ့ က်မတို႔အေန နဲ႔ကေတာ့ အေမရိကန္က ပိတ္ဆို႔ မႈေတြ ျပန္႐ုပ္ သိမ္းဖို႔ဆိုရင္ အရင္ဆံုးအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ေတြကို ခၽြင္းခ်က္မဲ့ျပန္လႊတ္ေပးတာ၊ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္သူေတြ၊ ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္မႈေတြကို စစ္ေဆးအေရးယူတာ စတဲ့လုပ္ေဆာင္မႈေတြကို ျမန္မာ အစိုးရဘက္က ေဆာင္ရြက္ေပးတာကို ျမင္ခ်င္ ပါတယ္။”

၂၀၀၃ ခုႏွစ္ကခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္ေျမာက္ေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ အက္ဥပေဒ ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေက်ာက္မ်က္ရတနာေတြ အပါအ၀င္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံက ကုန္ ပစၥည္းေတြ အေမရိကန္ႏုိင္ငံထဲ တင္သြင္းခြင့္ကို ပိတ္ပင္ထားတာျဖစ္ ၿပီးေတာ့ ျမန္မာ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ လက္ထဲကို အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း ရာနဲ႔ခ်ီ ေရာက္မသြားေအာင္ ဟန္႔တားပိတ္ပင္ခဲ့တဲ့ ဥပေဒတရပ္ျဖစ္ပါတယ္။

သမၼတဦးသိန္းစိန္လက္ထက္မွာ ႏုိင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္လာခဲ့ၿပီး တဲ့ေနာက္ပိုင္း အေမရိကန္က ျမန္မာအေပၚ ခ်မွတ္ထားတဲ့ စီးပြားေရးနဲ႔ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႈတခ်ိဳ႕ကို ဆိုင္းငံ့ေပးခဲ့ေပမဲ့လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ တြင္း ႏုိင္ငံေရးအရ လမ္းဖြင့္ေပးမႈေတြဟာ အစပိုင္းသာရွိေသးၿပီး က်န္ေနေသး တဲ့ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြနဲ႔ စိုးရိမ္စရာလူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြ ဆက္ ရွိေန ေသးတာေၾကာင့္ အေမရိကန္ရဲ႕ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈ အေတာ္မ်ားမ်ားကို ဆက္လက္ထားရွိ ေနတုန္း လည္းျဖစ္ပါတယ္။ သိပ္မၾကာခင္ကပဲ သမၼတ Barack Obama က ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ လံုၿခံဳေရး နဲ႔ ႏိုင္ငံျခားေရး မူဝါဒအေပၚမွာ အႏၱရာယ္ရွိေနဆဲျဖစ္တယ္လို႔ဆိုၿပီး အမ်ဳိးသား အေရးေပၚ အက္ဥပေဒကို ၁ ႏွစ္ ထပ္မံ သက္တမ္းတိုးဖို႔ လႊတ္ေတာ္ကို အေၾကာင္းၾကားခဲ့ပါေသးတယ္။ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ကတည္းက အေမရိကန္က ျမန္မာ အေပၚခ်မွတ္ထားတဲ့ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္မႈဥပေဒကို ဆက္ၿပီး သက္တမ္းတိုးဖုိ႔ သမၼတ အိုဘားမား က ေမလ ၂ ရက္ေန႔ ေန႔စဲြနဲ႔ Congress လႊတ္ေတာ္ကို အေၾကာင္းၾကားခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာအေပၚခ်မွတ္ထားတဲ့ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ ဥပေဒအရ အေမရိကန္အေနနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စီးပြား ဆက္ဆံမႈေတြ၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြကို ပိတ္ပင္ တားျမစ္ထား တာျဖစ္ပါတယ္ရွင္။

VOA