ႏိုင္ငံေရးအရ သေဘာတူညီခ်က္တရပ္ လိုအပ္ျခင္း (၁)

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ယေန႔အေျခအေနသည္ ႏိုင္ငံေရး အသြင္ကူးေျပာင္းမႈကို အခ်ိန္္ဆြဲကစားေနသည့္ ကစားပြဲအတြင္း က်ေရာက္ေနသလို ျဖစ္ႏိုင္သည္။ အလြန္အမင္း အာဏာရွင္ဆန္ဆန္ က်င့္သံုးခဲ့သည့္ စစ္အစိုးရမွေန၍ တစံုတရာ အေျခအေနသို႔ တိုင္းျပည္က သြားေနသည္။ ဒီမိုကေရစီ အေျပာင္းအလဲလားဟု ေမးလွ်င္မူ မည္သည့္နည္း ျဖင့္ တြက္ခ်က္ တြက္ခ်က္ မေသခ်ာ မေရရာလွ ေသး ေပ။ သို႔မဟုတ္ အာဏာကို ေရရွည္ခ်ဳပ္ကိုင္လာသည့္ စစ္တပ္က အစစ္အမွန္ ဒီမိုကေရစီကို ပန္းတိုင္ထား ေဆာင္ရြက္ေနသည္ ဆိုသည္မွာလည္း လံုး၀မရွင္းလင္းလွေပ။

အမွန္ဆိုရလွ်င္ လက္ရွိအစိုးရ၏ ပင္ကိုယ္သေဘာသဘာ၀သည္ပင္ (စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ဆက္လက္ ထင္ဟပ္ ေနေသးသေလာ ဆိုသည္မွာလည္း) အျငင္းပြားဖြယ္ပင္ ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ အားလံုး၏ အဓိကက်သည့္ လကၡဏာမွာ မေသခ်ာမေရရာျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ဂြီလာမို အို ေဒၚနယ္ (Guillermo O’Donnell) ႏွင့္ ဖိလစ္ ရွမစ္တာ (Philippe Schmitter) တို႔ ေလ့လာေတြ႔ရွိခဲ့သကဲ့သို႔ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အစိုးရစနစ္တခုမွ ေနာက္တခုသို႔ ေျပာင္းသည့္အခါ ဥပေဒမ်ားသည္ အစဥ္သျဖင့္ ေျပာင္းလဲလႈပ္ခတ္ေနၾကၿပီး ေယဘုယ်အားျဖင့္ အျပင္းအထန္ ျငင္းခံုေနစရာ ျဖစ္ေနၾကသည္ဟု ဆိုပါသည္။ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ အေျပာင္းအလဲတိုင္းတြင္ အနည္းဆံုး အားၿပိဳင္မႈ ၂ ခု တၿပဳိင္နက္တည္းတြင္ ျဖစ္ေပၚေနတတ္သည္။ တခုက အာဏာႏွင့္ မူ၀ါဒရလဒ္မ်ား အေပၚတြင္ အေရးပါသည့္ ၿပဳိင္ဆိုင္ေနမႈျဖစ္ၿပီး အျခားတခုက ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒဆိုင္ရာ အားၿပဳိင္မႈ ျဖစ္သည္။ မည္သို႕ေသာ ျပဌာန္းခ်က္မ်ဳိးက အနာဂတ္တြင္ မည္သူက အႏိုင္ရသူျဖစ္မည္၊ မည္သူက ဆံုးရႈံးရသူ ျဖစ္မည္ကို ဆံုးျဖတ္ေပးမည့္ ဥပေဒ၏မ်ားႏွင့္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ား အေပၚတြင္ အသာစီးယူျပဌာန္းႏိုင္ရန္ အားၿပိဳင္ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

ထို႔အျပင္ အားၿပိဳင္ေနၾကသည့္ ႏွစ္ဖက္စလံုး အတြင္းပုိင္းကိုယ္၌တြင္ပင္ ႏိုင္ငံေရးအရ အားၿပဳိင္ လြန္ဆြဲမႈမ်ားလည္း ရွိေနျပန္သည္။ ႏုိင္ငံေရးအသြင္းကူးေျပာင္းမႈကို လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ အာဏာရွင္ အစိုးရမ်ားအတြင္းတြင္ ေခါင္းမာဂိုဏ္းသားမ်ားႏွင့္ သေဘာထား ေပ်ာ့ေပ်ာင္းသူမ်ား ဟူ၍ အုပ္စု ကြဲျပားေနတတ္သည္မွာလည္း ဓမၼတာပင္ျဖစ္သည္။ အာဏာကို အလြဲသံုးစားျပဳ၍ ရလာသည့္ စည္းစိမ္ခ်မ္း သာမ်ားကို ေခါင္းမာဂိုဏ္းသားမ်ားက မစြန္႔လႊတ္ခ်င္ၾကသလို ဒီမိုကေရစီကို အသည္းအသန္ ေၾကာက္ရြံ႕ၿပီး မ်က္္စိမွိတ္ ျငင္းပယ္တတ္ၾကပါသည္။

သေဘာထား ေပ်ာ့ေပ်ာင္းသူမ်ားသည္လည္း အာဏာရွင္အစိုးရ၏ အစိတ္အပိုင္း ျဖစ္ဖူးထားႏိုင္ပါသည္။ ဖိႏွိပ္ေရး ယႏၲရား၏ အစိတ္အပိုင္းေတာင္ ျဖစ္္ထားႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ အာဏာရွင္ အစိုးရမ်ားသည္ ပိုမို၍ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း လုပ္ေဆာင္လာရမည္။ အရပ္ဖက္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို ပိုမိုခြင့္ျပဳရမည္။ ေရြးေကာက္္ပြဲမ်ား က်င္းပ၍ အစိုးရကို တရား၀င္ျဖစ္ေအာင္ တစံုတခုေသာ အတိုင္းအတာအထိ လုပ္ေဆာင္ရမည္ဆိုသည္ကို သေဘာထား ေပ်ာ့ေပ်ာင္းသူမ်ားက လက္ခံလာၾကပါသည္။ ျမန္မာ စစ္တပ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ မာရီ ကလဟန္ (Mary Callahan) အက္ေဆးအရ အစိုးရအတြင္း အုပ္စုကြဲျပား မႈသည္ သိသာထင္ရွားစြာ ျဖစ္ပြားေနၿပီး ယင္းကိစၥကို ပရိယာယ္ႂကြယ္၀စြာ၊ ကြၽမ္းက်င္လိမၼာစြာ မကိုင္တြယ္ႏိုင္ပါက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဲမႈမ်ားကို ေနာက္ျပန္ဆြဲထားသလိုလည္း ျဖစ္သြားႏိုင္ပါသည္။

အာဏာရွင္စနစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွ အသြင္ေျပာင္းေနသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အစိုးရအတြင္း သေဘာထား တင္းမာသူမ်ားႏွင့္ ေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားဟုဆိုသည့္ အကြဲအၿပဲကို ေတြ႔ရသလို အတိုက္အခံ အင္အားစုမ်ား အတြင္းတြင္လည္း ထိုသို႔ ေတြ႔ရပါသည္။။ အတိုက္အခံမ်ားတြင္လည္း သေဘာထား ေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားႏွင့္ တိုက္ခိုက္လိုစိတ္ ျပင္းျပသူမ်ားဟူ၍ ကြဲၾကျပန္သည္။ သေဘာထား ေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားသည္ ဒီမိုကေရစီ အေရးအတြက္ စိုက္္လိုက္မတ္တတ္ လုပ္ကိုင္္ေဆာင္ရြက္သူမ်ား ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ဒီမိုကေရစီ အေရးေတာ္ပံုအတြင္း မ်ားစြာစြန္႔လႊတ္ အနစ္နာခံခဲ့ၾကၿပီးလည္း ျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ လည္း အာဏာရွင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံုညိွႏိႈင္းဖို႔ လိုအပ္သည္။ သို႔မွသာ ဒီမိုကေရစီသို႔ အကူး အေျပာင္း ျဖစ္ေပၚႏိုင္မည္ကို သိၾကသည္။

သို႔ေသာ္ တိုက္ခိုက္လိုစိတ္ ျပင္းျပသူမ်ားက ညိႏိႈင္းေဆြးေႏြးရသည္ကို မလိုလား၊ သူတို႔က ဆႏၵျပ ေတာင္းဆို သပိတ္ေမွာက္ျခင္းကိုသာ လိုလားၾကပါသည္။ လူထုအမ်ားကို လႈံ႕ေဆာ္စည္း႐ံုး လႈပ္ရွားျခင္းကို လိုလားၾကသည္။ သို႔မွသာ အာဏာရွင္မ်ားက ျခြင္းခ်က္မရွိ အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးလာမည္ဟု ယူဆ ေနၾကသည္။ စစ္ရႈံးေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေစ၊ ဘ႑ာေရး အက်ပ္အတည္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေစ၊ ၎၏အာဏာ အေထြေထြ အက်ပ္အတည္းမ်ားေၾကာင့္ အက်ပ္အတည္းႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔ေနရခ်ိန္တြင္ အာဏာရွင္ အစိုးရမ်ားက တျခားေရြးခ်ယ္ရန္ နည္းလမ္းမရွိသည့္အတြက္ အတိုက္အခံမ်ား၏ အလိုက်အတိုင္း အာဏာလႊဲေျပာင္းျခင္းမ်ဳိး ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ညီညြတ္မႈ လုပ္ရည္ကိုင္ရည္ႏွင့္ ဖိႏွိပ္ရန္ သေဘာသဘာ၀ ရွိေနသည့္ အစိုးရကုိ ဆန႔္က်င္အာခံသည့္ နည္းသက္သက္ျဖင့္ အတိုက္အခံမ်ားက ယင္းတို႔ အလိုက် အေျပာင္းအလဲ ျပဳလုပ္ရန္ ဆိုသည္မွာ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။

အစိုးရအတြင္း အကြဲအၿပဲမ်ား မည္သို႔ရွိသည္ ျဖစ္ေစ၊ လစ္ဘရယ္နည္းက် ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္လို သည့္ဆႏၵ မည္သို႔ ရွိသည္ျဖစ္ေစ တပ္မေတာ္ကို အမာခံ ထားဖြဲ႔စည္းထားသည္႔ ျမန္မာအစိုးရအေနျဖင့္ ၎၏ ပင္မအက်ိဳးစီးပြားဟု ယူဆထားသည့္ ကိစၥမ်ားကို ကာကြယ္ရန္ ညီညြတ္စုစည္းမႈ ရွိႏိုင္ပါသည္။ အင္အားသံုးရန္လည္း အဆင္သင့္ ျဖစ္ေနႏိုင္ပါသည္။

ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားမွာ ေထာင္မ်ားထဲတြင္ က်န္ရွိေနဆဲ ျဖစ္ပါသည္။ တခ်ဳိ႕ေသာ တိုင္းရင္းသား လူနည္းစု ျပည္နယ္မ်ားတြင္ ျပင္းထန္သည့္ တိုက္ပြဲမ်ား ဆက္လက္ ျဖစ္ေပၚေနဆဲ ရွိပါသည္။ ျပင္းထန္ သည့္ တုံံ႔ျပန္မႈမ်ား မခံရဘဲ လက္ရွိအစုိးရကို မည္သည့္ အတိုင္းအတာအထိ စိန္ေခၚဆန္႔က်င္ႏိုင္မည္ ဆိုသည္မွာလည္း ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မရွိလွပါ။ ဒီမိုကေရစီစနစ္သို႔ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈွ ရွိရမည္ဆိုပါလွ်င္ ၎အေျပာင္းအလဲသည္ ေဆြးေႏြးညိွႏိႈင္း သေဘာတူညီမႈ ရယူထားသည့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ သာျဖစ္ရပါမည္။ ထို အသြင္ကူးေျပာင္းမႈွတြင္ အစိုးရအဖြ႔ဲအတြင္း သေဘာထား ေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ ေခါင္းေဆာင္မ်ားၾကားမွ လက္ေတြ႔က်က် ေပ်ာ့ေျပာင္းစြာ ခ်င့္ခ်ိန္စဥ္းစားတတ္သည့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက စည္းမ်ဥ္းအသစ္မ်ားကို အတူတကြ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ဖို႔ လိုအပ္ပါသည္။

အသြင္ကူးေျပာင္းေရး သေဘာတူညီခ်က္မ်ားသည္ ယင္းတို႔၏ သေဘာသဘာ၀အရ ခက္ခဲၿပီး ရင္နင့္စရာေကာင္းေသာ အေပးအယူမ်ားကို လုပ္ၾကရပါသည္။ သေဘာတူညီမႈတြင္ ႏွစ္ဖက္အေပးအယူ လုပ္မႈက အဓိကေနရာတြင္ ရွိပါသည္။ ထိုသေဘာတူညီမႈအရ တဖက္ကို အျခားတဖက္က အႏၲရယ္ေပး ႏိုင္သည့္ အစြမ္းအစမ်ားကို စြန္႔လႊတ္ရမည္၊ သို႔မဟုတ္ အျပည့္အ၀ အသံုးမျပဳဟု သေဘာတူရပါမည္။ တဖက္၏ စီးပြားေရး အက်ိဳးစီးပြားမ်ားကို၊ အခ်က္အခ်ာ အက်ိဳးစီးပြားမ်ားကို မထိပါးပါဟု အျပန္အလွန္ ကတိျပဳျခင္းျဖင့္ သေဘာတူညီမႈကို ရယူႏိုင္ပါသည္။

ထိုကဲ့သို႔ သေဘာတူညီမႈ ျပဳရသည့္ အဓိက အေၾကာင္းအရင္းမွာ အစိုးရႏွင့္ အတိုက္အခံ အင္အားစု မ်ားအၾကား “အျပန္အလွန္လံုၿခဳံမႈေပးႏိုင္မည့္ စနစ္” ဟု ေရာဘတ္ဒါးလ္ (Robert Dahl) က ေခၚဆိုသည့္ အေျခအေနတရပ္္ကို တည္ေဆာက္ႏိုင္ရန္ပင္ ျဖစ္သည္။ ထိုအေျခအေနတြင္ က်န္တဖက္ကို ဖိႏွိပ္ျခင္း အားျဖင့္ ေပးဆပ္ရမည့္ တန္ဖိုးသည္ သည္းခံလိုက္ျခင္းအားျဖင့္ ေပးဆပ္ရမည့္ တန္ဖိုးထက္ မ်ားျပားသည္ ကို သေဘာေပါက္ နားလည္လာျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အတိုက္အခံ အင္အားစုမ်ားက အင္အား အလံုအ ေလာက္ရွိလာၿပီး အစိုးရက ဖိႏွိပ္မႈ ျပဳသည့္အခါ တန္ဖိုးႀကီးႀကီး ေပးရႏိုင္သည့္ အေျခအေန ေရာက္လာသည့္အခါ ယင္းစနစ္ ျဖစ္ေပၚလာပါသည္။ ထို႔အျပင္ ႏွစ္ဖက္က မိမိတို႔၏ ကြာျခားခ်က္မ်ားကို ေလ်ာ့နည္းလာေအာင္ ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္ၿပီး အျခားတဖက္က အာဏာရလာသည့္တိုင္ မိမိတို႔၏ ပင္မက်သည့္ အက်ဳိးစီးပြားမ်ားကို မဖ်က္ဆီးႏိုင္ဟု တဖက္က ယံုၾကည္မႈ ရွိလာၾကသည့္အခါ ျဖစ္ေပၚႏိုင္ပါသည္။

ေျဖရွင္းရန္ ျပႆနာမ်ား စုၿပံဳလာသည္ႏွင့္အမွ် ပိုခက္ခဲေပြလီေသာ ပိုရႈပ္ေထြးေသာ အသြင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ဳိး ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ပါသည္။ မူ၀ါဒမ်ားႏွင့္ အက်ဳိးစီးပြားမ်ားအတြက္ အားၿပိဳင္လြန္ဆဲြမႈမ်ား ကစားပြဲ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္း အတြက္ အားၿပိဳင္လြန္ဆဲြမႈမ်ား မလႊဲသာမေရွာင္သာ ျဖစ္လာေပမည္။ ထို႔အျပင္ တၿပိဳင္တည္း မွာပင္ စီးပြားေရးစနစ္၊ လက္နက္ကိုင္စစ္တပ္ အခန္းက႑၊ ႏိုင္ငံေတာ္၏ သဘာသဘာ၀ႏွင့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ အတိုင္းအတာတို႔ အေပၚတြင္လည္း အားၿပိဳင္မႈမ်ား ရွိလာမည္ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေျဖရွင္းစရာ ျပႆနာမ်ားက အဆင္သင့္ ေစာင့္ဆိုင္းေနၾကပါသည္။

ဆိုလိုသည္မွာ ေအာင္ျမင္သည့္ ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲကို ေဖာ္ေဆာင္ရာတြင္ ဥေရာပေတာင္ပိုင္းႏွင့္ လက္တင္ အေမရိကႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ၿပီးခဲ့သည့္ ဆယ္စုႏွစ္ေလးခုအတြင္း ႀကဳံေတြ႔ခဲ့ရသည္ထက္ ပို ခက္ခဲပါလိမ့္မည္။ ဆက္ဒမ္ ဟူစိန္ က်ဆံုးၿပီးေနာက္ပိုင္း အီရတ္ႏိုင္ငံ၏ အခက္ခဲအၾကမ္းတမ္းဆံုး ေသြးထြက္သံယိုအျဖစ္ဆံုး ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈထက္ ပိုမိုလြယ္ကူမည္ဆိုလွ်င္ေတာင္ ေတာင္ အာဖရိက ျဖတ္သန္းခဲ့ရသကဲ့သို႔ ခက္ခဲပါလိမ့္မည္။

ကံေကာင္းေထာက္မသည့္အခ်က္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လည္ပတ္ေနေသးသည့္ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ ရွိေန ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ စည္းလံုးညီညြတ္မႈႏွင့္ အာဏာကို ရာစုႏွစ္တ၀က္ေက်ာ္ နယ္စပ္ေဒသ မ်ားတြင္ တိုင္းရင္းသား သူပုန္မ်ားက စိန္ေခၚ တိုက္ခိုက္ေနေသာ္လည္း (ဤေနရာတြင္ မူးယစ္ေဆး ကုန္သြယ္ေနသည့္ သူပုန္မ်ား၊ ရာဇ၀တ္ ဂိုဏ္းမ်ားကို ဆိုလိုျခင္း မဟုတ္ပါ) ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဗဟိုအစိုးရ ရွိေနေသးၿပီး ႏိုင္ငံ၏ နယ္ေျမအေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ အာဏာစက္ သက္ေရာက္ေအာင္ ျဖန္႔က်က္ႏိုင္သည့္ စြမ္းရည္ရွိပါေသးသည္။ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ၾကာေအာင္မွားယြင္းအုပ္ခ်ဳပ္မႈႏွင့္ စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆို႔မႈမ်ားေၾကာင့္ အစိုးရ၏ အေျခခံ ျပည္သူ႔၀န္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းမ်ား အႀကီးအက်ယ္ ဆုတ္ယုတ္ က်ဆင္းရမႈမ်ား ရွိေနေသာ္လည္း ၎အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ၿပဳိလဲက်ရႈံးရာမွ ျပန္လည္ထူေထာင္ရျခင္း၊ တႏိုင္ငံလံုး ျပည္တြင္းစစ္ ျဖစ္ပြားေနၿပီးမွ ျပန္လည္ ထူေထာင္လာရျခင္းမ်ဳိး မဟုတ္ပါ။

သို႔တိုင္ေအာင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ အာဏာရွင္စနစ္မွ ဒီမိုကေရစီစနစ္သို႔ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈအျပင္ တၿပဳိင္နက္တည္းတြင္ အျခားမ်က္ႏွာစာေပါင္းစံု အသြင္ကူးေျပာင္းမႈမ်ားျဖင့္ ရင္ဆိုင္ေနရၿပီး စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွ အရပ္ဖက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသို႔ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈ၊ လူနည္းစုက လက္၀ါးႀကီးအုပ္ ပိတ္ဆို႔ထားသည့္ စီးပြာေရးစနစ္မွ ၿပိဳင္္ဆိုင္မႈရွိသည့္ စီးပြားေရးစနစ္၊ တိုင္းရင္းသားမ်ား စိတ္၀မ္း ကြဲေနသည့္ ႏိုင္ငံေတာ္အျဖစ္မွ ပိုမို ရွင္သန္မႈရွိသည့္ ပိုစုစည္းညီညြတ္သည့္ ႏိုင္ငံေတာ္အျဖစ္သို႔ အေျပာင္းအလဲမ်ားကိုပါ ေဆာင္ရြက္ေနရပါသည္။ ထို႔အျပင္ ေအာင္ျမင္သည့္ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူး ေျပာင္းမႈမ်ားတြင္ ပါေလ့ပါထရွိသည့္ အေျခအေနအခ်ဳိ႕လည္း ၎တြင္ ကင္းမဲ့ေနပါေသးသည္။

ဥပမာအားျဖင့္ တိုင္းျပည္တြင္ ယခင္ ဒီမိုကေရစီက်င့္သံုးဖူးသည့္ အေတြ႔အႀကဳံ ရွိဖူးျခင္း၊ အတန္အသင့္ လူလတ္တန္းစားမ်ား ရွိေနျခင္း၊ ခိုင္မာအားေကာင္းသည့္ အရပ္ဖက္လူမႈ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ရွိေနျခင္း၊ စုစည္းညီညြတ္သည့္ ႏိုင္ငံေရး အတိုက္အခံ အင္အားစု ရွိေနျခင္း၊ ေခတ္မီ ဆက္သြယ္ေရးႏွင့္ သတင္းနည္းပညာ ရယူႏိုင္မႈ ရွိေနျခင္း၊ ဒီမိုကေရစီကို လိုလားတြန္းအားေပးသည့္ ေဒသဆိုင္ရာ ၀န္းက်င္ အေနအထားတြင္ ရွိေနျခင္း စသည့္ အေျခအေနေကာင္းမ်ား ျဖစ္သည္။

သို႔ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အေထာက္္အပ့ံျဖစ္ေစမည့္ အလားအလာေကာင္းမ်ား ရွိေနပါေသးသည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဆိုေသာ အလြန္အမင္း ထူးျခားသည့္၊ အုပ္စုအားလံုးအေပၚ ၾသဇာတိကၠမ ႀကီးမားသည့္ ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ရွိေနပါသည္။ ဒီမိုကေရစီကို လိုလားေတာင့္တၿပီး ၎အတြက္ အႀကိမ္ႀကိမ္ သတၱိ ေျပာင္ေျမာက္စြာ တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့သည့္ အရပ္ဖက္ လူအဖြဲ႔အစည္း ရွိေနပါသည္။ ထိုသို႔ ေတာင္းဆိုတိုက္ပြဲ ၀င္ခဲ့ရာတြင္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးသည္ ေနာက္ဆံုးအျဖစ္အပ်က္ ျဖစ္ပါသည္။ ဒီမိုကေရစီနည္းက် ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအတြက္ ႏိုင္ငံသားျပည္သူမ်ားကို ပညာေပးျခင္း၊ လႈံ႕ေဆာ္ျခင္း၊ ေလ့က်င့္ျပင္ဆင္ေပးျခင္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ ထြန္းေပၚစ အရပ္ဖက္ လူမႈအဖြဲ႔အစည္း မ်ားလည္း ရွိေနပါသည္။ အာဏာရွင္အစိုးရအတြင္း သေဘာထား ေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားက လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္ လာႏိုင္ပံုရၿပီး ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ရန္ မဟာဗ်ဴဟာက်သည့္ မက္လံုးအမ်ဳိးမ်ဳိးကို ကိုိင္စြဲထားႏိုင္ပံုလည္း ရပါသည္။

၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒအရ စစ္အစိုးရက ခ်မွတ္ထားခဲ့သည့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အခ်ိန္ဇယား ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အားသာခ်က္တခုလည္း ရွိေနပါေသးသည္။ ၎မွာ အခ်ိန္ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံအဆင့္ လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားမွာ ၂၀၁၅ ႏို၀င္ဘာလတိုင္ေအာင္ က်င္းပျဖစ္ဦးမည္ မဟုတ္ပါ။ ဆိုလို သည္မွာ အဟန္႔အတားႀကီးစြာ အခက္အခဲ ျဖစ္ေနေစမည့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းဆိုင္ရာ၊ အင္စတီက်ဴးရွင္း ဆိုင္ရာ ျပႆနာမ်ားကို ျပဳျပင္ရန္ ၃ ႏွစ္ အခ်ိန္ရဦးမည္ ျဖစ္ၿပီး ထိုသို႔ ျပဳျပင္ႏိုင္မွသာ ေအာင္ျမင္သည့္ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရး အသြင္ကူးေျပာင္းမႈ ကာလအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ႀကံဳေတြ႔လာရႏိုင္သည့္ အဓိက စိန္ေခၚမႈမ်ားကို ေလ့လာၾကည့္ၾကပါစို႔။ အဓိက စိန္ေခၚမႈမ်ားတြင္ အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ငန္းစဥ္၊ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ၊ တိုင္းရင္းသားမ်ားအေရးကို ေျဖရွင္းကိုင္တြယ္ေနပံု စသည္တို႔ကို ထိုအခ်ိန္ ၃ ႏွစ္တာ ကာလအတြင္း ေျဖရွင္းရမည္ ျဖစ္ပါသည္။

စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားကို ျပန္လည္ ေဆြးေႏြးညိွႏိႈင္းျခင္း

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ထားမႈ မွန္သမွ်သည္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္ စစ္တပ္က ေရးဆြဲ ခ်မွတ္ထားသည့္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒပါ လုပ္ကိုင္ရခက္ခဲသည့္ လက္ေတြ႔ အရွိတရားမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ၾကရမည္ ျဖစ္သည္။ ၎ဖြဲ႕စည္းပံုကို ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ ျပည္သူ႔ဆႏၵခံယူပြဲျဖင့္ အတည္ျပဳ ျပဌာန္းခဲ့ေသာ္လည္း လူအမ်ားစုကမူ ထိုဆႏၵခံယူပဲြကို အတုအေယာင္ ဒီမိုကေရစီအျဖစ္ ျပစ္တင္ရႈံ႕ခ်ခဲ့ၾကပါသည္။ အတိုက္အခံ အင္အားစုမ်ားက သပိတ္ေမွာက္မည္၊ သို႔မဟုတ္ ဆန္႔က်င္မဲ (no vote) ေပးမည္ဟု က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ေျပာဆိုခဲ့ၾကေသာ္လည္း မဲဆႏၵရွင္ ၉၈ ရာခိုင္ႏႈန္း မဲလာေပးၾကၿပီး ၉၂ ရာခိုင္ႏႈန္းက ေထာက္ခံမဲ ေပးခဲ့ၾကသည္ဟု စစ္အစိုးရက အဓိပၸာယ္ ကင္းမဲ့စြာ ေၾကညာပါသည္။

ဆႏၵခံယူပြဲ မတိုင္မီ ရက္ပိုင္းအတြင္းမွာပင္ နာဂစ္ ဆိုင္ကလုန္းမုန္တိုင္း တိုက္ခတ္မႈေၾကာင့္ တိုင္းျပည္္တြင္ အႀကီးအက်ယ္ ပ်က္စီးဆံုးရံႈးထားရပါသည္။ ယင္း ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒကပင္ ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲမႈ မ်ားအတြက္ တံခါးဖြင့္ေပးခဲ့ၿပီး ထိုသို႔ ျဖစ္ေပၚလာလိမ့္မည္ဟု ထိုအခ်ိန္က မည္သူမွ် ထင္ျမင္ခဲ့ျခင္း မရွိၾကပါ။ သို႔ေသာ္လည္း မည္သည့္ အတိုင္းအတာအထိ ပြင့္လင္းေစမည္ ဖြင့္ေပးမည္ႏွင့္ ပတ္သက္၍မူ အကန္႔အသတ္မ်ားစြာ ရွိေနပါသည္။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားကို ေသခ်ာ ေလ့လာ ၾကည့္မည္ဆိုလွ်င္ အာဏာရွင္စနစ္ကို ဆက္လက္ အားေကာင္းေနေစရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိေနၿပီး အစိုးရ အေထာက္္အပံ့ေပးထားသည့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီက လာမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားတြင္ အေျခမလွလွ်င္ပင္ စစ္တပ္က ႏိုင္ငံေရးတြင္ ဗီတိုအာဏာ ကိုင္စြဲဲၿပီး လႊမ္းမိုးထားမည့္သူအျဖစ္ ဆက္လက္ တည္ရွိေနမည္ ျဖစ္သည္။

လက္ရွိ ႏိုင္ငံေရး အသြင္ကူးေျပာင္းမႈကို ဒီမိုကေရစီသို႔ ဦးတည္ေစလိုသည္ ဆိုပါက ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ျပဌာန္းခ်က္ အေတာ္မ်ားမ်ားကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲပစ္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ယင္းသို႔ ျပဳျပင္ သင့္သည့္ အခ်က္မ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္သည္။

၂၀ဝ၈ ခုႏွစ္ ဖြဲစည္းပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ ျပင္ဆင္ရန္ လိုအပ္ေနသည့္ေနရာမ်ား

ပုဒ္မ ၁၀၉ (ခ) ႏွင့္ ၁၄၁ (ခ) ၎ျပဌာန္းခ်က္မ်ားအရ လႊတ္ေတာ္အသီးသီးရွိ ကိုယ္စားလွယ္ ေလးပံုတပံုကို ခန္႔အပ္ႏိုင္ခြင့္ကို တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ (ယူနီေဖာင္းဝတ္ထားသူ လက္ရွိ စစ္တပ္အရာရွိ) က ရယူထားသည္။ ပုဒ္မ ၂၃၂ (ခ)၊ ၎ျပဌာန္းခ်က္အရ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ေပးအပ္လာသည့္ အမည္စာရင္းမ်ားထဲမွ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး၊ ျပည္ထဲေရး ဝန္ႀကီး၊ နယ္စပ္ေရးရာ ဝန္ႀကီးတို႔ကို (လက္ရွိ တပ္မေတာ္ဝန္ထမ္းမ်ား အပါအဝင္) ျပည္ေထာင္စု ဝန္ႀကီးမ်ားအျဖစ္ သမၼတက ခန္႔အပ္တာဝန္ေပးအပ္ရမည္။

ပုဒ္မ ၂၀၁၊ ျပဌာန္းခ်က္အရ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာ ႀကီးမားသည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးႏွင့္ လံုၿခံဳေရး ေကာင္စီတြင္ အနည္းဆံုး ၆ ေနရာကို စစ္တပ္အေနျဖင့္ ေသခ်ာရေအာင္ စီမံထားပံုရသည္။ ပုဒ္ ၅၉၊ ျပဌာန္းခ်က္သည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို သမၼတအျဖစ္ အရည္အခ်င္း မျပည့္မီႏိုင္ေအာင္ ထိေရာက္စြာ လုပ္ထားသည္။ အေၾကာင္းျပခ်က္မွာ သူက ႏိုင္ငံျခားသားႏွင့္ လက္ထပ္ထားၿပီး သူ႔သားမ်ားမွာ ႏိုင္ငံျခား သားမ်ား ျဖစ္ေနၾကသည္။ (ဤေနရာတြင္ မာရီ ကလဟန္ ေထာက္ျပထားသည္ကို သတိျပဳဖြယ္ျဖစ္သည္။ သူတို႔သားသမီးမ်ား ႏိုင္ငံျခားတြင္ ရွိေနၾကသည့္ စစ္တပ္အရာရွိမ်ားကိုလည္း ေရြးေကာက္ပြဲ မဝင္ ႏိုင္ေအာင္ အဆိုပါျပဌာန္းခ်က္က ပိတ္ပင္ထားႏိုင္သည္။ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ ထိုပုဒ္မကို ဖ်က္သိမ္းရန္ အခ်ိဳ႕ေသာ စစ္တပ္အရာရွိမ်ားလည္း လိုလားႏိုင္သည္။)

ပုဒ္မ ၆၀၊ ဤျပဌာန္းခ်က္တြင္ သမၼတကို သမၼတေရြးခ်ယ္ တင္ေျမာက္ေရးအဖြဲျဖင့္ ေရြးခ်ယ္ရမည္ဟု ေဖာ္ျပထားၿပီး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားက ခက္ခဲရႈပ္ေထြးပါသည္။ ယင္းသမၼတ ေရြးခ်ယ္ေရးအဖြဲ႔တြင္ လႊတ္ေတာ္ ၂ ရပ္ႏွင့္ စစ္တပ္က ခန္အပ္ထားသည့္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားပါ ပါဝင္သည္။ (ျပဌာန္းခ်က္အရ စစ္တပ္က ခန္႔အပ္ထားသည့္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား အေနျဖင့္ အုပ္စုအလိုက္ မဲေပးၾကမည္ျဖစ္ၿပီး ဒုသမၼတ ၃ ဦးအနက္မွ စစ္တပ္အတြက္ တဦးကို ေရြးခ်ယ္ရန္ ယင္းတို႔အနက္မွ တဦးကို သမၼတအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ရန္ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမာက္ေရး အဖြဲ႔တြင္ အာဏာရွိလာမည္ ျဖစ္သည္။)

ပုဒ္မ ၄၀ (ဂ)၊ ဤျပဌာန္းခ်က္အရ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ အေနျဖင့္ ဖြဲစည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ျပဌာန္းေပး ခ်က္အရ ႏိုင္ငံေတာ္ အာဏာကို ရယူပိုင္ခြင့္၊ က်င့္သံုးပိုင္ခြင့္ ရွိေနပါသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုသို႔က်င့္သံုး ဖို႔လိုေသာ အေျခအေနမ်ားကို အတိအက် ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေဖာ္ျပထားျခင္း မရွိပါ။ ႏိုင္ငံေတာ္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို ဆူပူေသာင္းက်န္းမႈ အၾကမ္းဖက္မႈ စေသာ အဓမၼနည္းျဖင့္ ရယူရန္ ေဆာင္ရြက္ျခင္း။ သိုမဟုတ္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ျခင္းေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စု ၿပိဳကြဲေစမည့္၊ တိုင္းရင္းသားစည္းလံုး ညီညြတ္မႈ ၿပိဳကြဲေစမည့္ သို႔မဟုတ္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ လက္လႊတ္ဆံုးရံႈးေစမည့္ အေရးေပၚအေျခအေန ေပၚေပါက္လွ်င္ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္သည္ ႏိုင္ငံေတာ္ အာဏာကို ဖြဲစည္းပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ သတ္မွတ္ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားႏွင့္အညီ ရယူသံုးစြဲခြင့္ရွိသည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ အခန္း (၁၁) တြင္လည္း ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတက အေရးေပၚအေျခအေနကို ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ အပါအဝင္ တျခားထိပ္တန္း အရာရွိမ်ားႏွင့္ တိုင္ညွိႏိႈင္းၿပီး ေၾကညာခြင့္ ရွိသည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ ထိုသို႔ ေၾကညာသည့္ အေၾကာင္းကိစၥကို သမၼတက လႊတ္ေတာ္သို႔ တင္ျပရမည္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ခြင့္ျပဳထားခ်က္ အားလံုးကို ၿခံဳငံုစဥ္းစားပါက အေရးေပၚအေျခအေန ေၾကညာခြင့္ႏွင့္အတူ စစ္အစိုးရေဟာင္းသို႔ ျပန္သြားရန္ လိုင္စင္ေပးထားသလို ျဖစ္ေနျခင္း အေျခအေန ဆိုးရြားလာပါက အျခား အေျခခံ အခြင့္အေရးမ်ားကို ဆိုင္းငံ့ပိတ္ပင္ထားရန္ ခြင့္ျပဳထားျခင္းတို႔မွာ လြန္ကဲလြန္းေနပါသည္။

ပုဒ္မ ၂၀ (ခ)၊ ဤျပဌာန္းခ်က္အရ လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ားႏွင့္ ပက္သက္ၿပီး လြတ္လပ္စြာ စီမံခန္႔ခြဲ စီရင္ဆံုးျဖတ္ပိုင္ခြင့္ အားလံုးကို တပ္မေတာ္ကို ေပးထားရာ စစ္တပ္ကို အရပ္သား ထိန္းခ်ဳပ္မႈအားလံုး၊ ႀကီးၾကပ္စစ္ေဆးမႈအားလံုးမွ (အကယ္၍ အနာဂတ္ ကာလအစိုးရမ်ားတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ဥပေဒျပဳေရး က႑မ်ားတြင္ စစ္တပ္အရာရွိက ဩဇာလႊမ္းမိုးမႈ မရွိေတာ့ပါက) ကင္းလြတ္ခြင့္ ေပးထားသလို ျဖစ္ေနသည္။

အခန္း (၈)၊ ႏိုင္ငံသားတို႔၏ မူလအခြင့္အေရးမ်ား အခန္းတြင္ အရပ္ဖက္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို အာမခံခ်က္ ေပးထားရာတြင္လည္း “ႏိုင္ငံေတာ္ လံုၿခံဳေရး၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး၊ ရပ္ရြာ ေအးခ်မ္းသာယာေရး သို႔မဟုတ္ ျပည္သူတို႔ ကိုယ္က်င့္တရား အက်ိဳးငွာ ျပဌာန္းထားသည့္ ဥပေဒမ်ားႏွင့္ မဆန္႔က်င္လွ်င္” ဟူသည့္ အကန္အသတ္ျဖင့္သာ ျဖစ္သည္။ လိုသလို အဓိပၸာယ္ ေကာက္ယူႏိုင္လြန္းေသာ ျခြင္းခ်က္မ်ား ျဖစ္သည္။

သမၼတကို တိုက္႐ိုက္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ျခင္း မဟုတ္ေသာ္လည္း ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒ အသစ္အရ သမၼတ၏ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာသည္ ႀကီးမားပါသည္။ သမၼတက အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက႑ကို ဦးေဆာင္ ႐ံုမွ်မက ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ လူႀကီးမ်ားကိုလည္း ခန္႔အပ္ထားခြင့္ ရွိပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း စစ္သားမဟုတ္သူ တေယာက္က သမၼတ ျဖစ္လာလွ်င္ပင္ ႏိုင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရးႏွင့္ လံုၿခဳံေရး ေကာင္စီတြင္ ေနရာအမ်ားစု ရရွိထားသည့္ စစ္တပ္က မတန္တဆ အာဏာ ရယူထားမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔အျပင္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္ ကိုယ္စားလွယ္ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၏ ေထာက္ခံမႈကို လိုအပ္သည့္အတြက္ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္ လႊတ္ေတာ္မ်ားတြင္ စစ္တပ္က ကိုယ္စားလွယ္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရယူထားသည့္အတြက္ ဖြဲ႔စည္းပံုေျပာင္းလဲရန္ ႀကိဳးပမ္းမႈတိုင္းကို စစ္တပ္က ပိတ္ပင္တားဆီး ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။

သို႔အတြက္ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ဒီမိုကရက္မ်ားအဖို႔ အေရးတႀကီး ခ်က္ခ်င္းေျဖရွင္္းရမည့္ ဖြဲ႔စည္းပံုဆိုင္ရာ အက်ပ္အတည္းႏွင့္ ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႔ေနရပါသည္။ သူတို႔က လက္ရွိဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒပါ ဥပေဒမ်ား အတိုင္း ကစားပြဲ၀င္မည္ဆိုလွ်င္ (ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားက ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၾကားျဖတ္လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားအတိုင္း တရားမွ်တမည္ဆိုလွ်င္) အထက္လႊတ္ေတာ္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏွစ္ခုစလံုးတြင္ ေနရာအမ်ားစု အႏိုင္ရဖြယ္ရွိပါသည္။ ထို႔ေနာက္ သူတို႔က သမၼတကို ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ ႏိုင္ေသာ္လည္း လက္ရွိ ဖြဲစည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို မတင္ေျမွာက္ႏိုင္ပါ။ သို႔တိုင္ေအာင္ ယင္းအေနအထားတြင္ သူတုိ႔က အလြန္အမင္း အျပစ္အနာအဆာ မ်ားေနသည့္ ဒီမိုကေရစီ စနစ္တြင္ ႐ုန္းကန္ေနရဦးမည္ ျဖစ္ပါသည္။ တပ္မေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက သူတို႔ ရပ္တည္ခ်က္ေျပာင္း လာမွသာ အခ်ဳိ႕ေသာ ဥပေဒမ်ားကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲႏိုင္ဖြယ္ ရွိပါသည္။ ထိုသို႔ ရပ္တည္ခ်က္ ေျပာင္းရန္ မွာလည္း မလြယ္ကူလွပါ။ စစ္တပ္မွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္က သူ၏ဆႏၵ အေလ်ာက္ ေျပာင္းလဲအစားထိုးခြင့္ကို ရယူထားေသာေၾကာင့္ ရပ္တည္ခ်က္ေျပာင္းရန္မွာ ပိုမို ခက္ခဲသြား ရပါသည္။

အကယ္၍ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ဖြဲစည္းပံု အေျခခံဥပေဒကိုသာ မေျပာင္းလဲ မျပင္ဆင္ႏိုင္ပါက ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ၾကားစပ္ကျပား ဒီမိုကေရစီစနစ္အတြင္း အခ်ိန္ကာလ အကန္႔အသတ္မရွိ ပိတ္မိေနဖြယ္ ရွိပါသည္။ တစိတ္တပိုင္းတြင္ ဒီမိုကေရစီ ျဖစ္ေသာ္လည္း တစိတ္တပိုင္းတြင္ စစ္တပ္က လႊမ္းမိုးခ်ယ္လွယ္ ေနႏိုင္ ပါသည္။ ထိုသို႔ သေဘာသဘာ၀ခ်င္း မတူသည့္ အင္အားႏွစ္ခုၾကား ၿပိဳင္ဆိုင္ရာမွ ျပန္လည္ ခ်ိန္ညွိေျဖရွင္း ရန္ မျဖစ္ႏိုင္သည့္ တင္းမာမႈမ်ား မတည္ၿငိမ္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ပါသည္။ သုိ႔မဟုတ္ စစ္တပ္က ၾသဇာလႊမ္းမိုးထားသည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရးႏွင့္ လံုၿခဳံေရး ေကာင္စီသည္ ႏိုင္ငံေတာ္ အေရးေပၚ အေျခအေန ေၾကညာႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီ ဘက္ေတာ္သားတေယာက္္ သမၼတျဖစ္လာကာ အရပ္သားအုပ္ခ်ဳပ္မႈႏွင့္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈကို စစ္တပ္က လက္ခံႏိုင္သည့္ အတိုင္းအတာထက္ ေက်ာ္လြန္ၿပီး ႀကိဳးစား လုပ္ေဆာင္လာမည္္ဆိုလွ်င္ ေရြးေကာက္ပြဲအရ တက္လာေသာ အစိုးရသည္ စစ္တပ္၏ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မႈကို လည္စင္းခံသြားရႏိုင္ပါသည္။

သို႔အတြက္ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ေရတို ဒီမိုကေရစီ အလားအလာမွာ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္မီတြင္ ဖြဲစည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ေဆြးေႏြးညိွႏိႈင္း ျပင္ဆင္ၿပီး လက္ခံက်င့္သံုးႏိုင္မည္လား ဆိုသည့္အေပၚ အႀကီးအက်ယ္ တည္မီွေနပါသည္။ ႏိုင္ငံေရးအရ ဥပေဒမ်ားႏွင့္ ဖြဲစည္းပံုမ်ားအေပၚ ႏွစ္ဖက္သေဘာတူညီမႈ ရွာယူၾကရန္ အေၾကာင္းအခ်က္ ႏွစ္ခု ရွိေနပါသည္။ ပထမအခ်က္မွာ အစိုးရက ဒီမိုကေရစီ အင္အားစုမ်ား၏ ေထာက္ခံမႈကို လိုအပ္ပါသည္။ အထူးသျဖင့္ အႀကီးဆံုး အတိုက္အခံ ႏိုင္ငံေရးပါတီ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (NLD) ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္မွသာ လူထု ယံုၾကည္လက္ခံမည္ ျဖစ္သည္။ ယံုၾကည္အားထားရသည့္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား က်င္းပမွသာ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒအရ ေဆာင္ရြက္သည့္ ပံုမွန္ အစိုးရအျဖစ္သို႔ ေရြ႕လ်ား ေျပာင္းလဲ သြားၿပီဟု လက္ရွိအစိုးရက ေျပာဆိုႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ သို႔မွသာ က်န္ရွိေနသည့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈမ်ား ပြင့္သြားမည္ ျဖစ္ပါသည္။

ထို႔အျပင္ လက္ရွိက်င့္သံုးေနသည့္ မဲမ်ားသူ အႏိုင္ယူစတမ္းစနစ္ First-Past-The-Post (FPTP) သည္ NLD ပါတီကိုသာ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းေစမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း က်န္ပါတီမ်ားအတြက္ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းေစမည္ မဟုတ္ေၾကာင္းကို အစိုးရက စတင္ သေဘာေပါက္လာသကဲ့သို႔ တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုပါတီ အမ်ားစုႏွင့္ ေသးငယ္သည့္ (အဓိကအားျဖင့္ ခြဲထြက္) ဒီမိုကေရစီ ပါတီမ်ားသည္လည္း သေဘာေပါက္လာၾကသည္။ မင္းဇင္ႏွင့္ ဘ႐ိုင္ယန္ ဂ်ဳိးဇက္ဖ္တို႔ မွတ္ခ်က္ျပဳထားသကဲ့သို႔ အဆိုပါ မဲမ်ားသူ အႏိုင္ယူစတမ္းစနစ္ (FPTP) ေၾကာင့္ NLD သည္ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ ေတာင္ၿပိဳကမ္းၿပိဳ အႏိုင္ရသလို ယခုမရႏိုင္သည့္တိုင္ ေနရာအမ်ားစုတြင္ အႏိုင္ရပါမည္။ ထိုအခ်ိန္က NLD အမတ္မ်ားက စုစုေပါင္း မဲအေရအတြက္ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ကို ႏိုင္ေသာ္လည္း အမတ္ေနရာ ၈၁ ရာခိုင္ႏႈန္း အႏိုင္ရခဲ့သည္။ စစ္အစိုးရ လိုလားသည့္ ပါတီက ဆႏၵမဲ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္း အႏိုင္ရရွိေသာ္လည္း ကိုယ္စားလွယ္ ေနရာ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ အႏိုင္ရရွိ ခဲ့သည္။ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္က ျပသခဲ့သကဲ့သို႔ ၎မဲမ်ားသူ အႏိုင္ယူစနစ္ (FPTP) ေၾကာင့္ NLD အႀကီးအက်ယ္ အႏိုင္ရခဲ့ေသာ္လည္း စစ္အစိုးရသည္ ေပးထားေသာကတိမ်ားကို ေနာက္ျပန္ဆုတ္ ေဖာက္ဖ်က္ခဲ့သည္။ ကတိဖ်က္မႈေၾကာင့္ ေပးဆပ္ရေသာ တန္ဖိုးမ်ား ႀကီးမားခဲ့ပါသည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ႏိုင္္ငံေရးကို စစ္အစိုးရက ၾကား၀င္စြက္ဖက္ခဲ့ၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကို ဖ်က္သိမ္းခဲ့သည္။ NLD ေခါင္းေဆာင္ အမ်ားစုလည္း ျပည္ပသို႔ ထြက္ေျပးခဲ့ရသည့္ အေျခသိ႔ု ဆိုက္ေရာက္ခဲ့သည္။

(ဒုတိယပိုင္း ဆက္လက္ ေဖာ္ျပပါမည္) 

Credit : http://abbsoluteright.blogspot.com/