အင္တာနက္ အသံုးျပဳသူ တခ်ိဳ႕ေၾကာင့္ ရခုိင္ျပည္နယ္ မတည္ၿငိမ္မႈ ပိုမိုဆိုးရြားခဲ့ရ

ဇြန္လ ၁၂ ရက္ေန႔က ရခိုင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ ျမင္ကြင္း (ဓာတ္ပံု - ခင္ၾသ / ဧရာဝတီ)

အင္တာနက္ လူမႈ ကြန္ရက္မ်ားေပၚမွ စိတ္ခံစားမႈမ်ားကို ေဖာ္ျပေသာ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားသည္ ရခိုင္ ျပည္နယ္တြင္း အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ဆီသုိ႔ ပိုမိုတြန္းပို႔ကာ အစုိးရက အေရးေပၚ အေျခအေန ေၾကညာလုိက္ရသည္အထိ ျဖစ္ခဲ့ရေၾကာင္း ေလ့လာသူမ်ားက သံုးသပ္ေျပာဆိုေနၾကသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ အင္တာနက္ ပိတ္ပင္ ထိန္းခ်ဳပ္မႈမ်ားကို ယခင္က တင္းက်ပ္ထားရာေသာ္လည္း ယမန္ႏွစ္က စတင္ ေျဖေလွွ်ာ့လာခဲ့သည့္ ေနာက္တြင္ အင္တာနက္ အသံုးျပဳသူတခ်ိဳ႕သည္ ကိုယ္ပိုင္သေဘာတရား အယူအဆမ်ားကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ တင္ျပလာေၾကာင္း၊ အဓိကရုဏ္း ျဖစ္ေပၚေစရန္ လႈံ႔ေဆာ္မႈ အရွိန္ရလာၿပီး စုိးရိမ္ဖြယ္ရာ အဆင့္ထိ ေရာက္လာေၾကာင္း ၎တုိ႔က ဆိုၾကသည္။

“ျမန္မာျပည္ အေနာက္ဘက္ျခမ္းက အမုန္းတရားေတြဟာ ဟာရီကိန္းမုန္တုိင္းလုိ အရွိန္ျပင္းျပင္းနဲ႔ အင္တာနက္ ေလာကကို ရုိက္ခတ္ေစခဲ့ပါတယ္။ ေၾကကြဲစရာ ေကာင္းတာက ဒီပဋိပကၡေတြအေၾကာင္း ေျပာဆို ေ၀ဖန္သူ ေတြရဲ႕ ေဆြးေႏြးမႈေတြဟာ ႏွစ္ဘက္ သေဘာထား တင္းမာသူေတြအတြက္ ေလာင္စာျဖစ္ခဲ့တယ္” ဟု ၾသစေတးလ် အမ်ိဳးသားတကၠသိုလ္တြင္ သုေတသန ျပဳေနသူ Nicholas Farrelly က AFP သတင္းဌာနကို ေျပာခဲ့သည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္ ေဒသတခြင္တြင္ လူဦးေရ ၈ သိန္းခန္႔ ရွိသည့္ မြတ္စလင္ဘာသာဝင္မ်ား၏ အစိတ္အပိုင္းတခုျဖစ္ေသာ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားကို ႏိုင္ငံသား အမ်ားစုက ပစ္မွတ္ထားၾကေၾကာင္း၊ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားကို ကမာၻေပၚတြင္ အဖိႏွိပ္အခံရဆံုး လူ နည္းစု တခု အျဖစ္ ကမာၻ႔ကုလသမဂၢက ထည့္သြင္း စဥ္းစားေပးရန္ တုိက္တြန္းခ်က္မ်ားလည္း ရွိေနေၾကာင္း ပညာရွင္ တခ်ိဳ႕က သံုးသပ္သည္။

ျမန္မာအစုိးရႏွင့္ ျမန္မာမ်ားစြာတုိ႔က ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားကို အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏို္င္ငံမွ တရားမ၀င္ ေရႊ႕ေျပာင္း အေျခ ခ်လာသူ “တုိင္းတပါးသားမ်ား” အျဖစ္ ၾကာျမင့္စြာကတည္းက ရႈျမင္ေနၾကေၾကာင္း၊ ဗုဒၶဘာသာ ရခိုင္တုိင္းရင္းသား အမ်ားစု ေနထိုင္သည့္ ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္ ရခိုင္ႏွင့္ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားအၾကား အျပန္အလွန္ သံသယ ႀကီးသည့္ ဆက္ဆံေရး သည္လည္း ကာလၾကာၿပီျဖစ္ေၾကာင္း သူတုိ႔က ဆုိသည္။

အစၥလမ္ ဘာသာဝင္ မ်ားႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး အၾကမ္းဖက္မႈဆီသုိ႔ တြန္းပို႔သည့္ အတည္ျပဳခ်က္မရွိေသာ ေကာလာ ဟလမ်ား၊ အလြန္အကၽြံ ေျပာဆုိေရးသားမႈမ်ားသည္ အင္တာနက္ အြန္လုိင္း စာမ်က္ႏွာမ်ားတြင္ က်ယ္ေလာင္ခဲ့ သကဲ့သို႔ ႀကိဳက္ႏွစ္သက္သူ ၅၀၀ ေက်ာ္ရွိေသာ facebook စာမ်က္ႏွာတခုတြင္ ရခုိင္ျပည္နယ္ ပဋိပကၡႏွင့္ မသက္ဆုိင္သည့္ ဓာတ္ပံုမ်ားကုိ တလြဲအသံုးခ်ၿပီး လႈံ႕ေဆာ္လိုေသာ သေဘာျဖင့္ ေဖာ္ျပထားျခင္းကလည္း ႏွစ္ဘက္ မုန္းတီးမႈကို ပိုမို အားျဖည့္ခဲ့ေၾကာင္း ၎တို႔က ေျပာသည္။

ျပည္ပ သတင္းဌာန တခုျဖစ္ေသာ ဒီမုိကရက္တစ္ျမန္မာ့အသံ (DVB) ၏ ျမန္မာပုိင္းႏွင့္ အဂၤလိပ္ပိုင္း စာမ်က္ႏွာမ်ားသည္လည္း ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားဘက္မွ ဘက္လုိက္ေရးသားသည္ဟု စြပ္စြဲခ်က္ျဖင့္ ရုရွားႏွင့္ စကၤာပူ ႏိုင္ငံ အုိင္ပီ လိပ္စာမ်ားသံုးကာ Blink ဟက္ကာဆုိသူမ်ားက တုိက္ခိုက္ခဲ့သည္ဟု DVB ကလည္း ဆုိထားသည္။

“ပဋိပကၡနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ၂ ဘက္လံုးမွာ အဓိကရုဏ္းေတြကေန တဆင့္ အက်ဳိးအျမတ္ထုတ္လုိသူေတြ ရွိေနတယ္”ဟု Farrelly က ေျပာသည္။

သေဘာထား တင္းမာသူ တခ်ိဳ႕ကလည္း ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားကို ျမန္မာ့ေျမေပၚမွ ေမာင္းထုတ္ရန္ ႀကိဳးစားမႈမ်ား ရွိသကဲ့သုိ႔ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ား ဘက္မွလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၎တို႔ ေနထုိင္ခြင့္ အေျခအေနႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ပုိမို ခိုင္မာမႈ ရရွိရန္ ႀကိဳးစားမႈမ်ားရွိေၾကာင္း သူက ဆုိသည္။

အခင္းျဖစ္ပြားရာ ေဒသတြင္ အင္တာနက္ ကန္႔သတ္မႈ ရွိေနသည့္အတြက္ မတည္မၿငိမ္မႈသည္ အဆိုပါ ေဒသရွိ မည္သည့္ေနရာ မ်ားကို ထိခိုက္ၿပီး မည္သည့္ပမာဏ ထိခိုက္မႈ ရွိသည္ဆိုသည့္ အေသးစိတ္မ်ား သိရွိရန္ မရွင္းမလင္းျဖစ္ေနေသးသည္။

International Crisis Group (ICG) အဖြဲ႔၏ အဂၤါေန႔က အစီရင္ခံစာ တေစာင္တြင္ ျမန္မာအစုိးရအား မလုိလားအပ္သည္မ်ားကို ထိိန္းညိႇႏိုင္ေရးအတြက္ ေဒသတြင္း သတင္းမီဒီယာမ်ား၏ ပြင့္လင္းသည့္ သတင္း ပို႔ခ်က္မ်ားကို ခြင့္ျပဳရန္ တုိက္တြန္းထားသည္။

“အၾကမ္းဖက္ လုပ္ရပ္ေတြဆီကို ၀င္ေရာက္လာေစတဲ့ ၀ါဒျဖန္႔ခ်ိမႈေတြက ျမင့္မားလာေနတယ္၊ ဒီအႏၱရာယ္နဲ႔ ပတ္ သက္ ၿပီး အခုအခါမွာ သတိထားမႈလည္း အေတာ္နည္းေနတယ္” ဟု HIS Global Insight research group တြင္ သံုးသပ္ေ၀ဖန္သူ တဦးျဖစ္ေသာ Jan Zalewski က ဆုိသည္။

Jan Zalewski သည္ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္အေတာ္ၾကာၾကာက အင္တာနက္ႏွင့္ မီဒီယာဆုိင္ရာ ကန္႔သတ္ပိတ္ပင္မႈမ်ား အ ေၾကာင္း ေရးသား ေဖာ္ျပခဲ့သူျဖစ္သည္။

“ရိုဟင္ဂ်ာေတြဆုိတာ ျမန္မာတိုင္းရင္းသား မဟုတ္ဘူး၊ ႏိုင္ငံသား မဟုတ္ဘူး၊ သူတုိ႔ေျမေပၚကို လာအေျခခ်ဖုိ႔ ႀကိဳးစား ေနတဲ့ ဘဂၤါလီေတြပဲဆုိတဲ့ တဘက္သတ္ ဇာတ္လမ္းကိုပဲ ျမန္မာလူထုက နာလည္းယံုၾကည္ေနၾကတာ” ဟု နယူးေယာက္ အေျခဆုိက္ လူအခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေရးအဖြဲ႔ (HRW) မွ Phill Robertson က AFP ကို ေျပာသည္။

လူမႈကြန္ရက္ မီဒီယာသည္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကို လႈံ႔ေဆာ္ေနၾကသည့္ လူမ်ိဳးေရး ၀ါဒီမ်ား၏ ပြင့္လင္းစြာ ေရးသား ေဖာ္ျပမႈမ်ားအတြက္ အေထာက္အပံ့ ျဖစ္ခဲ့ေၾကာင္း သူက ဆက္ေျပာသည္။

မူရင္းသတင္းက ဒီမွာပါ။