စစ္ခ်ီသီခ်င္းနဲ႔ ေၾကးေလမႈတ္တူရိယာ

စစ္ခ်ီသီခ်င္းMarching Songsဆိုတာ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာရွိတယ္။ စစ္ခ်ီသီခ်င္းဟာ

(၁) အမ်ဳိးဇာတိမာန္တက္ၾကြဖြယ္ရာစာသားမ်ား နဲ႔ ဖြဲ႕ဆိုရမယ္။

(၂) ေတးသြားအလိုက္ Tune ကလည္း စိတ္ဓာတ္တက္ၾကြဖြယ္သံစဥ္ေတြ ျဖစ္ရမယ္။

(၃)စည္းဝါးအျဖတ္အေတာက္နဲ႔ စည္းခ်က္Beatsေတြကလည္း တက္ၾကြဖြယ္ ရာ အျဖတ္အေတာက္စည္းဝါး႐ိုက္ခ်က္မ်ား ျဖစ္ရမယ္။

(၄)စစ္တီးဝိုင္းသုံးတူရိယာေတြနဲ႔ တီးခတ္ပါမွ စစ္သီခ်င္းေကာင္းတစ္ပုဒ္ျဖစ္ လာႏိုင္တယ္။ အခုေဆာင္းပါက စစ္တီးဝိုင္း သုံး ေၾကးေလမႈတ္ကိရိယာေတြအေၾကာင္းပါ ပဲ။ ေၾကးဝါနဲ႔လုပ္ထားတဲ့ ေလမႈတ္ကိရိယာဆို ေပမယ့္ခ႐ိုမီယမ္ဓာတ္ရည္စိမ္(Chromium Coated)လုပ္ထားေတာ့ေငြေရာင္ နဲ႕ေတာက္ပ ေနတဲ့ ေလမႈတ္ကိရိယာေ တြျဖစ္ပါတယ္။

(၁) ျဗဴဂယ္BUGLE ။ ။ ခလုတ္ေတြမပါတဲ့ ေၾကးဝါေလမႈတ္ကိရိယာဟာ မႈတ္သူရဲ႕ကြၽမ္း က်င္မႈအရ အသံ(၅)သံထြက္ႏိုင္ပါတယ္။ Pentasonic Scaleပင္တာတုန္း နစ္စေကး (၅သံစကား)ထြက္ေပၚႏိုင္ပါတယ္။တပ္ရင္း တပ္ဖြဲ႕တိုင္းမွာရွိၿပီး တစ္ေန႔တာလုပ္ေဆာင္ ရမယ့္ အလံတင္၊အလံခ်၊အလံေတာ္ အေလးျပဳစတဲ့ကိစၥအဝဝ ကို ျဗဴဂယ္မႈတ္စစ္ သည္က သတ္မွတ္နာရီအလိုက္ သတ္မွတ္တဲ့ သံစဥ္တီးလုံးTune ေတြနဲ႔မႈတ္ရပါတယ္။ျဗဴဂယ္ရဲ႕ အသံထြက္ႏိုင္တဲ့ေနရာက လျခမ္းပုံအသံအိုး မွာ ေလေပါက္တစ္ေပါက္ပါ တယ္။ အဲဒါကို Mouth-pieceလို႔ ေခၚမယ္။မႈတ္သူကပါးစပ္ကိုစုထားၿပီး ႏႈတ္ခမ္းကို အဲဒီ Mouth-piece နဲ႔အေသကပ္ထားရတယ္။ ေလ မႈတ္လိုက္တဲ့အခါ ႏႈတ္ခမ္းထိပ္ဝ တုန္ခါ မႈေတြဟာ ေလမႈတ္ကိရိယာထဲကိုကူးဝင္သြား လို႔ အသံထြက္ရပါတယ္။တျခားေၾကးေလ မႈတ္ေတြရဲ႕Mouth-pieceေတြဟာ လည္း ထို နည္းလည္းေကာင္းပါပဲ။(ဆက္ဆိုဖုန္း၊ ကလာ ရီနက္တို႔ကေတာ့ ဝါးျပားလွ်ာခင္ပါတယ္)

(၂) ေကာနက္ CORNET ။ ။ ေကာနက္မွာ ေၾကးခလုတ္၃ခုပါဝင္တယ္။ ညာလက္ေခ်ာင္း ေတြနဲ႔ ခလုတ္တစ္ခုကို (၃)သံထြက္ေအာင္ ႏွိပ္ရင္ ေကာနက္တစ္ခုလုံးဟာ အသံ(၉)သံ ရႏိုင္တယ္။ ျဗဴဂယ္လိုမဟုတ္ဘဲDiatonic Scaleဒိုင္ယာတိုးနစ္စေကး(၇သံစေကး) ကိုမႈတ္လို႔ရတယ္။ အသံတိတ္ေခတ္ျမန္မာ့႐ုပ္ ရွင္႐ုံမ်ားမွာ ေကာနက္ ကို သုံးခဲ့တယ္။

(၃) ထရမ္းပက္TRUMPET ။ ။ ေကာနက္ နဲ႔ပုံသဏၭာန္ဆင္တူၿပီး အရြယ္အစားပိုၿပီးရွည္ ပါတယ္။ ခလုတ္သုံးခုပါတယ္။ two and half octaveအထိမႈတ္ႏိုင္တယ္။ တစ္နည္း အားျဖင့္ ေအာ့ေတ့ေခၚတဲ့ အသံဆင့္၈ဆင့္ မွာ ၂ဆင့္ခြဲမႈတ္ႏိုင္ေတာ့ သံစဥ္ေရာ၊သံဝက္ ပါအားလုံးအသံ၃ဝထြက္ေပၚႏိုင္တယ္။ ထရမ္းပက္ဟာ လူႀကိဳက္ မ်ားတဲ့ ေလမႈတ္တူ ရိယာျဖစ္ေတာ့ ဆင္ဖိုနီေအာ္ခက္စထရာ (သံစုံတီးဝိုင္းႀကီး)ေတြမွာလည္း အသုံးျပဳ တယ္။ျမန္မာ့အသံ၊ ၿမိဳ႕မတူရိယာအဖြဲ႕၊ ဂီတလုလင္အဖြဲ႕၊ေအ ဝမ္းစိုးျမင့္အဖြဲ႕စတဲ့ဧည့္ခံတီးဝိုင္းေတြမွာလည္း ထရမ္းပက္ကို သုံးၾက ပါတယ္။

(၄) ထရန္ဘုန္းTROMBONE ။ေၾကးေလ မႈတ္ကိရိယာျဖစ္ေပမယ့္ အသံခလုတ္မ်ားမပါ ဘဲေလတိုင္Air Columnအလ်ားကိုေျပာင္းေပး တဲ့ဆလိုက္Slide အရွည္အ တိုကိုလိုက္ၿပီးအသံ ဆင့္Toneေတြကို ေျပာင္းလဲေပးႏိုင္ပါတယ္။ ႐ိုး႐ိုးထရန္ဘုန္းနဲ႔ အသံပိုနိမ့္ တဲ့ ေဘ့စ္ထရန္ ဘုန္းBassTrombone ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ဳိးရွိပါ တယ္။သူ လည္းSlideတံကို အတို၊အရွည္ဆြဲ ၿပီး လိုတဲ့သံစဥ္ကိုရေအာင္မႈတ္ရပါတယ္။

(၅) ျပင္သစ္ခရာ FRANCE HORN။ ။ေရွးကျပင္သစ္စစ္တပ္ေတြမွာသုံးတဲ့ အ႐ိုးရွည္ ႏွဲႀကီးျဖစ္တယ္။ ႏွဲတံကို ဝိုင္းပတ္ေခြေခါက္ ၿပီး သယ္ယူရလြယ္ေအာင္လုပ္ခဲ့ပါ တယ္။ ခလုတ္(၃)ခုတပ္ဆင္ထားပါတယ္။ ေရွးက်တဲ့ ေလမႈတ္ကိရိယာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီျပင္သစ္ ခရာကိုဦးစြာတီထြင္ၿပီးေတာ့မွ ေကာနက္၊ ထရမ္းပက္၊တူးဘား၊ ဘယ္ရီ တုန္းတို႔ျဖစ္ ေပၚလာၾကတယ္လို႔ ေၾကးေလမႈတ္တူရိ ယာသမိုင္းမွာ ဆိုပါတယ္။ ဘယ္ရီတုန္းBarry Tone က ျပင္သစ္ခရာကို ထိပ္ဝေအာ္လံက်ယ္ႀကီးတပ္ ဆင္ၿပီး Lowest Notesအသံ နိမ့္မ်ားထြက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ထားတယ္လို႔ မွတ္တမ္းတစ္ေစာင္မွာ ဆိုပါတယ္။

(၆) တူးဘားTUBA ။ ။ ေလမႈတ္ကိရိယာ ထဲမွာ အေလးဆုံး၊အႀကီးဆုံး၊အသံအနိမ့္ဆုံးThe Lowest Tonesကို ေပးစြမ္းႏိုင္တဲ့ ေလမႈတ္ကိရိယာႀကီးျဖစ္ပါတယ္။ ခလုတ္ သုံးခုပါရွိပါတယ္။ စစ္တီးဝိုင္းေနာက္ဆုံးမွ လိုက္ရပါတယ္။ ေတးသြားသံစဥ္ေတြထက္Bassသံနိမ့္ႀကီးေတြကိုပဲ မႈတ္ရေလ့ရွိတယ္။ အရပ္ဧည့္ခံဝိုင္းေတြမွာေတာ့ တူးဘားကိုသုံးစြဲတာ မရွိပါ။ မလိုအပ္လို႔ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ အစား Cello Bassမတ္တတ္တေယာႀကီး ကို သုံးလွ်င္လည္း ျဖစ္ေနလို႔ပါ။

(၇) ဆက္ဆိုဖုန္းSAXOPHONE ။ ။ အထက္ေဖာ္ျပပါ တူရိယာေတြလို အသံ ထြကMouth Piece ေလမႈတ္ကိရိယာ မဟုတ္ဘဲ ဝါးျပားလွ်ာခင္တပ္ဆင္ထားတဲ့ ေလ မႈတ္တူရိယာကိုယ္ထည္နဲ႔ ကိုယ္ထည္က အသံေပါက္မ်ားပါတယ္။ အသံေပါက္တို႔ကို လုံေအာင္ဖံုးတဲ့အဆို႔ရွင္Valveဗားမ်ားရွိ ပါတယ္။ ဗားေတြကို ဖြင့္ဖို႔၊ပိတ္ဖို႔ လႈပ္ ဆက္ အရွင္Linkေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ၿပီး ခလုတ္ငယ္ ေတြကို လက္ေခ်ာင္းမ်ားအနားမွာ ထားရွိ ပါတယ္။ (၁၂)သံစဥ္စေကးCromative Scaleအသံမ်ားကို ေကာင္းစြာ မႈတ္လို႔ရပါ တယ္။ ၇သံစဥ္Whole Toneနဲ႔သံဝက္ (သံေၾကာင္)ံHalf-Tone၅မ်ဳိးေပါင္းေတာ့ ၁၂ သံစဥ္ခ႐ိုမက္တစ္စေကးရပါတယ္။ Auto Saxophoneေအာ္တိုဆက္ ဆို ဖုန္းကအနည္းငယ္ေသးၿပီးအသံျမင့္မ်ားပါတယ္။Tenor Saxophone တင္နာဆက္ ဆိုဖုန္းက အနည္းငယ္ႀကီးၿပီး အသံနိမ့္မ်ား ဘက္ အေလးကဲပါတယ္။ စစ္တီး ဝိုင္းသာမက ဧည့္ခံတီးဝိုင္းတိုင္းလိုလို ေအာ္တိုဆက္ဆိုဖုန္းေရာ၊တင္နာဆက္ဆိုဖုန္း၂မ်ဳိးစလုံးကို သုံးပါတယ္။ ကလာရီနက္ကေတာ့ သစ္သား ကိုယ္ထည္မွာ ခလုတ္ မ်ားတပ္ဆင္ထားတဲ့ ေလမႈတ္ကိရိယာျဖစ္ပါတယ္။ ဝါးျပားလွ်ာ ခင္တပ္ၿပီး မႈတ္ရပါတယ္။ မႏၲေလးၿမိဳ႕မ ဂီ တပညာရွင္ႀကီး ၿမိဳ႕မၿငိမ္းက(၁)ထရန္းပက္၊ (၂)ကလာရီ နက္၊(၃)ေအာ္တိုဆက္၊(၄)တင္ နာဆက္တို႔ကို စိတ္အဝင္စားဆုံး၊အႀကိဳက္ဆုံး ျဖစ္လို႔ သႀကၤန္ေရသဘင္ အလွျပကားမ်ားမွာ အဲဒီေလမႈတ္တူရိယာေလးမ်ဳိးကို မသုံး မျဖစ္ သုံးခဲ့ပါတယ္။ ဒီကေန႔ ဧည့္ခံတီးဝိုင္းႀကီးေတြ မွာလည္း စႏၵရား၊တေယာစတဲ့ႀကိဳးတပ္ တူရိယာမ်ားအျပင္ ၆လုံးပတ္တို႔နဲ႔ တြဲဖက္ ၿပီး အဲဒီေလမႈတ္၄မ်ဳိးကိုေတာ့ မပါမျဖစ္ပါဝင္ ေအာင္ ထည့္သြင္းခဲ့တဲ့ ဓေလ့ခိုင္မာေနပါ တယ္။ ကလာရီနက္နဲ႔ ၆ေပါက္ပေလြေတြကို ေက်ာင္းသားဘင္ခရာအဖြဲ႕ေတြကသုံးပါတယ္။

ျပည္ပပညာရွင္ေတြေရာက္လာ

၁၉၇ဝျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားက အေမရိကန္ ဂီတပညာရွင္မ်ားျဖစ္ၾကတဲ့Duke Allanton တို႔ Count Batsy စတဲ့ လူမည္းပညာရွင္နဲ႔ အဖြဲ႕ဝင္ ၅ဦးစီေလာက္ ရန္ကုန္ မွာ ေဖ်ာ္ ေျဖေရးလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၿမိဳ႕စားႀကီး အယ္ လင္တန္၊ ရြာစားႀကီးဘက္စီဆိုၿပီး သူတို႔ကနာမည္ခံယူၾကတာ ျမန္မာျပည္ကဆိုင္းဆရာ မ်ား ‘ရြာစား’ဘြဲ႕ ခံသလိုပါပဲ။ အံ့ၾသစရာ၊ သူတို႔အဖြဲ႕ဝင္ေတြလည္း ဆက္ဆိုဖုန္း၊ ထရမ္းပက္၊ ကလာရီနက္စတဲ့ေလမႈတ္ တူရိယာေတြကို အားျပဳတီးမႈတ္ၾကပါတယ္။

ဘင္တူရိယာ မပါ လို႔မျဖစ္

စစ္တီးဝုိုင္းကိုေရွးက ‘ဘင္ခရာ’ဝုိင္းBand Staff လို႔လည္း ေခၚၾကေတာ့ ဘင္အ ႀကီးBass Drumနဲ႔ဘင္အငယ္Slide Drum တို႔ပါရမွာေပါ့။ စည္းခ်က္Beats အတြက္ လည္း ျဖစ္တာေပါ့။ ေရကြင္းႀကီး Cymbals (၂)ဦးနဲ႔ေလမႈတ္ကရိယာတစ္မ်ဳိးကို (၄)ဦးစီ ေရွ႕ေနာက္စီလို႔ တီးမႈတ္ၾကရတယ္။ ဒါေပမဲ့ Slide Drumေလးဦးေရွ႕တန္း ထိပ္စီး၊Bass Drum(၂)ဦး၊Cymbals(၂)ဦး ဒုတိယတန္း မွာစီၿပီးေလမႈတ္ကိရိယာေတြ (၁)မ်ဳိး(၄)ဦးက် စီ တန္းဆီမႈတ္ၾကပါတယ္။ ေနာက္ဆုံးကTubaတူးဘားတို႔၊ ဘယ္ရီတုန္းတို႔ပါမယ္ေပါ့။

မိုးျမင့္ဝင္း(ဘြဲ႕လြန္ဒီပလိုမာ-ဂီတ)

မူရင္းလင့္က ဒီမွာပါ။