ကုလလူ႔အခြင့္ေရး ညီလာခံ ျမန္မာ့အေရး အေခ်အတင္

Special Rapporteur on human rights in Myanmar, Tomás Ojea Quintana

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြဟာ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္ သြားႏိုင္စရာ ရွိေနေသးတယ္လို႔ မတ္လ ၁၂ရက္ေန႔က က်င္းပတဲ့ ဂ်နီဗာၿမိဳ႕ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီရဲ့ ၁၉ႀကိမ္ေျမာက္ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ ကိုယ္စားလွယ္ ေသာမတ္စ္ အိုေဟး ကင္တားနားက ေျပာၾကားလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္ကေတာ့ ေနာက္ေၾကာင္း ျပန္လွည့္သြားႏို္င္ေခ် လံုး၀မရွိဘူးလို႔ အာမခံလိုက္ပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က တင္ျပထားပါတယ္။

မၾကာေသးခင္ကမွ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲက ေျပာင္းလဲမႈေတြကို အနီးကပ္ သြားေရာက္စစ္ေဆးခဲ့တဲ့ မစၥတာ ကင္တားနားက လက္ရွိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ေနမႈေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခေနေတြအတြက္ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ ရိုက္ခတ္မႈေတြကို ေတြ႔ေနရတယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ ေပမယ့္ အေျခအေနဟာ အခ်ိန္မေရြး ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ ဆုတ္သြားႏိုင္တဲ့ အေနထားမွာ ရွိေနတယ္လို႔ တနလၤာေန႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီရဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆိုင္ရာေဆြးေႏြးပြဲမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တရားဥပေဒေရး ျပဳျပင္ေရးဆြဲေရး ကိစၥဟာ လုပ္ေဆာင္ဆဲ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ မၿပီးဆံုးေသးပါဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီကို က်င့္သံုုး အေကာင္အထည္ေဖၚဖို႔ လိုအပ္တဲ့ တရားဥပေဒေတြ တကယ္ မရွိေသးပါဘူး။ ဥပမာ တခုေျပာရရင္ စစ္အုပ္စု အုပ္စိုးတဲ့ေခတ္ က တည္ရွိခဲ့တဲ့ မတရားစည္းေ၀း စည္းရံုးေရး ဆိုတာ ဆက္လက္တည္ရွိေနဆဲပါ။ ဒီဥပေဒဟာ အရပ္သားအဖြဲ႔အစည္း ေတြရဲ့ လြတ္လပ္စြာ စုေ၀းခြင့္ စည္းရံုးခြင့္ အတြက္ အခက္အခဲ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အစိုးရနဲ႔ သေဘာကြဲလြဲသူ ဆန္႔က်င္ဘက္ လုပ္သူေတြကို ေထာင္ခ်ႏိုင္တဲ့ ဥပေဒလည္း ဆက္လက္ တည္ရွိေနဆဲပါ။ ဒါဟာ ႏိုင္ငံေရး အတိုက္အခံေတြကို ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ဖို႔ အတြက္ အသံုးျပဳႏိုင္ပါေသးတယ္။

တခါ တရားစီရင္ေရး ယႏၱရားဟာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာစက္ေအာက္က မလြတ္ေျမာက္ေသးပါဘူး။ ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ ေၾကျငာ စာတမ္းေတြကိုလည္း အသိအမွတ္ျပဳ လက္ခံ က်င့္သံုးဖို႔ လိုအပ္ေနပါေသးတယ္။ ေနာက္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံ ျပဳျပင္ေရးေတြကို ေနာက္ ျပန္လွည့္သြားႏိုင္ေသးတဲ့ ေနာက္အေျခအေန တခုကေတာ့ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒထဲမွာ စစ္တပ္ကို အခြင့္ အာဏာေတြ အဆမတန္ ေပးထားျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။”

အခုလို မစၥတာ ကင္တားနားရဲ့ ေျပာၾကားခ်က္ကို ျမန္မာ ကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္တဲ့ ကုလသမဂၢ ဆိုင္ရာ အျမဲတမ္းကိုယ္စားလွယ္ သံအမတ္ႀကီး ဦးေမာင္ေ၀က လက္မခံတဲ့ အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လက္ရွိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ေနမႈေတြဟာ ေနာက္ေၾကာင္း ျပန္လွည့္တာမ်ိဳး မျဖစ္ေစရဘူးလို႔ ပါ အာမခံ ခဲ့ပါတယ္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ လက္ရွိ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းေတြ ဘယ္ေတာ့မွ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ လွည့္မသြားႏိုင္ဘူး ဆိုတာ အာမခံ ပါတယ္။ ဒီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ဟာ အစီအစဥ္မရွိပဲ ထလုပ္တာမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္မွာ စၿပီး ေသေသခ်ာခ်ာ ခ်မွတ္ ထားတဲ့ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လမ္းျပေျမပံု အဆင့္ ၇ဆင့္ အတိုင္း လုပ္ေဆာင္ေနတာပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ ဆုတ္ဖို႔ လံုး၀မရွိႏိုင္ပါဘူး။ ဒါဟာ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ့ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္အတြက္ ခ်မွတ္ထားတဲ့ စစ္မွန္တဲ့ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈပါ။”

မစၥတာကင္တားနားက ႏိုင္ငံတကာကေန ျမန္မာႏုိင္ငံ အေပၚ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္မႈ ခ်မွတ္ထားတာေတြ အတြက္ ျပန္လည္စဥ္းစား ၾကဖို႔ တိုက္တြန္းခဲ့တာအတြက္ ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း သံအမတ္ႀကီး ဦးေမာင္ေ၀က ေျပာၾကားခဲ့တဲ့အျပင္ ဒီအေရးယူ ဒဏ္ခတ္မႈေတြကို အျမန္ဆံုး ေစာေစာစီးစီး ရုတ္သိမ္းေပးၾကဖို႔လည္း ေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ထိေတြ႔ဆက္ဆန္ေရး တိုးၿပီး လုပ္ေဆာင္လာ ေပမယ့္ အခုထိ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္မႈကို မရုတ္သိမ္းေပးေသးတဲ့ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံက ကုလသမဂၢ ကိုယ္စားလွယ္ ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ အတြက္ သတိႀကီးႀကီးနဲ႔ ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့အျပင္ လက္ရွိ တိုက္ပဲြေတြ ျဖစ္ပြါးေနတဲ့ ကခ်င္ေဒသေတြကို လူသားခ်င္းစာနာမႈ ဆိုင္ရာ အကူညီေတြ ေပးႏိုင္ေအာင္ ျမန္မာအစိုးရက သြားေရာက္ခြင့္ျပဳဖို႔ ေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ တုိက္ပြဲေတြ ျဖစ္ေနတဲ့ ေနရာေတြဆီကို ကုလသမဂၢ၊ ႏိုင္ငံတကာ လူသားခ်င္းစာနာ တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ သတင္း ေထာက္ ေတြကို သြားေရာက္ခြင့္ ေပးဖို႔ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ေတာင္းဆိုပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ လူနဲစု တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႔အစည္းေတြကို နားလည္လက္လွမ္းမွီေအာင္ က်ိဳးစားေနတာေတြ အတြက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ေထာက္ခံ သလို အမ်ိဳးသား ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးအတြက္ ေရွ႕ရႈၿပီး စစ္မွန္တဲ့ ေဆြးေႏြးေျပာဆိုမႈေတြ လုပ္ဖို႔ အားေပးပါတယ္။”

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ အေျခေနေတြအတြက္ အေမရိကန္က စိုးရိမ္ စိတ္ပူေနခ်ိန္မွာ တရုတ္ႏိုင္ငံကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း အေျခအေနေတြဟာ တည္ၿငိမ္ေနတာ ေတြ႔ရတယ္လို႔ ကုလသမဂၢ ဆိုင္ရာ တရုတ္ကိုယ္စားလွယ္က ေျပာပါတယ္

“ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္က ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အစိုးရသစ္ဖြဲ႔ၿပီး လႊတ္ေတာ္သစ္ တရပ္ပါ ေပၚေပါက္လာၿပီး ျပည္တြင္း အေျခေနေတြလည္း တည္ၿငိမ္ ေနတာေတြ႔ရပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရ အေနနဲ႔ စီးပြါးေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံသားေတြရဲ့ လူမႈ အဆင့္အတန္း တုိးတက္လာေအာင္ ဂရုစိုက္ ေနတာ ေတြ႔ရၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ ေသြးစည္း ညီညြတ္ေရး အတြက္ လုပ္ေဆာင္ေနတာ ေတြ႔ရ ပါတယ္။ ျမန္မာ ႏုိင္ငံရဲ့ အေျခေနဟာ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ ဘက္ကို တေျဖးေျဖး ေျပာင္းလဲေနတာပါ။”

ျမန္မာႏုိင္ငံက အခုလို အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေတြ ေနာက္ျပန္လွည့္ မသြားေစဖို႔ အတြက္ စိန္ေခၚမႈေတြ အမ်ားႀကီးနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းကေန ၀ိုင္း၀န္းပံ့ပိုးၾကဖို႔လည္း မစၥတာ ကင္တားနားက အစည္းအေ၀းမွာ ပန္ၾကားခဲ့ပါတယ္။

မူရင္းလင့္က ဒီမွာပါ။