သမၼတ အိုဘားမား၏ ျမန္မာ့ စစ္ဖက္ဆက္ဆံေရး ရီပတ္ဘလီကန္ အမတ္မ်ား ကန္႔ကြက္

သမၼတ အိုဘားမား၏ အစိုးရအဖြဲ႔က ျမန္မာႏိုင္ငံ အေပၚ စစ္ေရး ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားျဖင့္ ပိုမို ပူးေပါင္း သြားမည့္ အစီအစဥ္ကို အတိုက္အခံ ရီပတ္ ဘလီကန္ အမတ္မ်ားက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ကန္႔ကြက္လိုက္ေၾကာင္း AP သတင္းတရပ္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။ ျမန္မာစစ္တပ္သည္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား ရွိေနသည့္အျပင္ ေျမာက္ကိုရီးယားႏွင့္လည္း စစ္ေရးဆက္ဆံမႈမ်ား ရွိေနျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

အေမရိကန္ အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အရာရွိတဦးက ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ကို လူ႔အခြင့္အေရး သင္တန္းေပးျခင္း အပါအ၀င္ စစ္ေရးအကူအညီ တခ်ိဳ႕အေထက္အပံ့ေပးရန္ ေတာင္းဆိုထားသည္။ သို႔ရာတြင္ အတိုက္အခံ ရီပတ္ဘလီကန္ ႏွင့္ ဒီမိုကရက္တခ်ိဳ႕ကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စစ္တပ္၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းမ်ားအေပၚ အယုံအၾကည္ မရွိေၾကာင္း၊ တိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ လူနည္းစု တျခားဘာသာ၀င္မ်ားအေပၚ မတရား ဖိႏွိပ္ျခင္းမ်ား ရွိေနသည့္အျပင္ ကုသမဂၢ၏ ေျမာက္ကိုရီးယား အေပၚ အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႈကို အေလးမထားဘဲ လက္နက္ေရာင္း၀ယ္မႈမ်ား ရွိျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရသည္။

“က်ေနာ့္ ပုဂၢိဳလ္ေရး အျမင္အားျဖင့္ ေျပာရရင္ ျမန္မာစစ္တပ္ကို သူ႔ႏိုင္ငံတြင္းမွာ ညွဥ္းပမ္းသတ္ျဖတ္တာေတြ ရပ္ဖို႔၊ မေတာ္မတရား က်င့္တာေတြ ရပ္ဖို႔၊ ျပည္သူပိုင္ လယ္ယာေျမေတြကို မတရား သိမ္းယူတာေတြ ရပ္ဖို႔အတြက္ စစ္တပ္ကို သင္တန္းေပးရမယ္ ဆိုတာကို လုံး၀ မယံုဘူး” ဟု ဒီမိုကရက္တစ္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ Joe Crowley က အေမရိကန္၏ အေရွ႕အာရွေရးရာ မူ၀ါဒအေပၚ ေဆာင္ရြက္မည့္ လုပ္ငန္စဥ္မ်ားကို ေ၀ဖန္ေျပာၾကားသည္။

အတိုက္အခံ ရီပတ္ဘလီကန္ အိုဟိုင္းအိုးျပည္နယ္မွ လႊတ္ေတာ္အမတ္ Steve Chabot က အေမရိကန္အစိုးရ အေနျဖင့္ ျမန္မာစစ္တပ္ႏွင့္ ပူးေပါင္းမည့္ အစီအစဥ္သည္ အေလာတႀကီး ျဖစ္ေနေၾကာင္း၊ ဆက္လုပ္ေဆာင္သြားမည့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ားအတြက္ အခက္အခဲ အၾကပ္အတည္း ျဖစ္ေစႏိုင္ေၾကာင္း ေျပာဆိုသည္။

ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ေဆာင္လာသည့္ အေပၚ အေမရိကန္ႏွင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားက ပိတ္ဆို႔ အေရးယူမႈမ်ားကို အလ်င္အျမန္ေလွ်ာ့ခ် ေပးခဲ့သည္။ ျမန္မာအစိုးရက ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား စုစုေပါင္း ၁၁၀၀ ဦးကို ျပန္လႊတ္ေပးခဲ့ၿပီး ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ က်ခံခဲ့ရသည့္ အတိုက္အခံ ေခါင္းဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုလည္း ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ ျပဳလုပ္ကာ လႊတ္ေတာ္တြင္ ပါ၀င္ေစခဲ့သည္။

သို႔ရာတြင္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၁၈ လ အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ မြတ္စလင္ လူနည္းစုအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားတြင္ မြတ္စလင္ ၂ သိန္းေက်ာ္ အိုးမဲအိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရျခင္းသည္ ဒီမိုကေရစီ လမ္းေၾကာင္းေပၚ သြားေနပါသည္ ဆိုသည့္ အစိုးရ၏ သေဘာထားကို ျမင္သာေစသည့္ အခ်က္ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း AP သတင္းတြင္ ေရးသားထားသည္။

အရပ္ဘက္ အစိုးရအဖြဲ႔အစည္းအျဖစ္ ေျပာင္းလဲအုပ္ခ်ဳပ္ေနသည္ဟု ဆိုသည့္တုိင္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးတြင္ ဟန္႔တားထားဆဲျဖစ္ၿပီး စစ္တပ္ႏွင့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ားအၾကား ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား လုပ္ေဆာင္စဥ္တြင္ တိုက္ပြဲမ်ားလည္း ျဖစ္ပြားလ်က္ရွိသည္။

အေမရိကန္ ကာကြယ္ေရးဌာန အႀကီးအကဲ Vikram Singh က အေမရိကန္ စစ္တပ္ႏွင့္ ျမန္မာ စစ္တပ္ၾကား စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒ အပါအ၀င္ ဆက္သြယ္မႈကို ပထမဆုံး သုံးသပ္ရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ လတ္တေလာ ျပ႒ာန္းထားသည့္ ကန္႔သတ္ခ်က္ကလည္း သင္တန္းေပးသည့္ ကိစၥကို တားျမစ္ထားဆဲျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏွင့္ ဆက္ဆံျခင္းသည္ စစ္ေရးအျမင္တရပ္ကို ပုံေဖာ္ျခင္းျဖစ္ၿပီး တ႐ုတ္ကဲ့သို႔ေသာ လက္နက္ႏွင့္ အေထာက္အပံ့ျပဳေပးသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားကို အားေလ်ာ့သြားေစႏိုင္ေၾကာင္း ေျပာဆိုသည္။

“ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကိုၾကည့္ရင္ ျမန္မာအစိုးရဟာ သူတို႔ လိုလားသလို ပုံေဖာ္ကစားတာပါပဲ။ သူတို႔ ဆက္ဆံခ်င္သူနဲ႔ ဆက္ဆံတာပါပဲ။ က်ေနာ္တို႔က ျမန္မာေတြ လိုလိုလားလား ေရြးခ်ယ္လာမယ့္ အေန အထားကို ပုံေဖာ္ခ်င္တာပဲ ျဖစ္တယ္” ဟု Vikram Singh က ဆိုသည္။

အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာန ျမန္မာ့ေရးရာ အထူးအႀကံေပး Judith Cefkin က ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးတို႔တြင္ စစ္တပ္မွ ကိုယ္က်ိဳးရွာသည့္ အရာရွိမ်ား ပါ၀င္ေနေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္လည္း “စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကေန အျခားပုံစံတမ်ိဳးနဲ႔ စစ္တပ္အၿမဲတမ္းပါ၀င္ေအာင္ အစီအစဥ္ခ်ထားတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ထိေတြ႔ဆက္ဆံျခင္းဟာ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ေဆာင္လိုသူမ်ား အားေကာင္းလာေစဖို႔ပါ” ဟု ေျပာသည္။

အတိုက္အခံ ရီပတ္ဘလီကန္ အိုဟိုင္းအိုး လႊတ္ေတာ္အမတ္ Steve Chabot က ျမန္မာစစ္တပ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို မလိုလားေၾကာင္း၊ သမၼတဦးသိန္းစိန္ အစိုးရက ပဋိပကၡျဖစ္ပြားသည့္ ေဒသမ်ားတြင္ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားသည့္ အေထာက္အပံ့မ်ား ေပးရန္၊ ေျမာက္ကိုရီးယားႏွင့္ တရားမ၀င္ လက္နက္ေရာင္း၀ယ္ျခင္း မျပဳလုပ္ရန္တို႔အတြက္ အျပည့္အ၀ ကတိေပးႏိုင္ျခင္း မရွိေၾကာင္း ေျပာသည္။

အတိုက္အခံ ရီပတ္ဘလီကန္ ကိုယ္စားလွယ္ Trent Franks က ျမန္မာစစ္တပ္ကို “လတ္တေလာ ကာလတြင္ လူ႔အခြင့္အေရးကို အဆိုး၀ါးဆုံး ဖိႏွိပ္သည့္ အဖြဲ႔အစည္းတခု” ဟု ေခၚဆိုလိုက္ၿပီး ပိတ္ဆို႔ တားဆီးမႈ အၿပီးတိုင္ မဖယ္ရွားရေသးမီ ရွင္းလင္းျမင္သာသည့္ အေနအထားတရပ္ ျဖစ္ရန္ လိုသည္ဟု ဆိုသည္။

Vikram Singh က ျမန္မာအစိုးရသည္ ေျမာက္ကိုရီးယားႏွင့္ ဆက္ဆံမႈ ျဖတ္ေတာက္ျခင္း မရွိေသးေသာ္လည္း အေမရိကန္-ျမန္မာ စစ္ေရး ဆက္ဆံမႈမ်ားသည္ ျပန္လည္ တည္ေဆာက္ေရးမ်ား အတြက္ အေျခခံက်က် လိုအပ္ေနသည္ဟု ဆိုသည္။ Judith Cefkin က စစ္ေရး အကူအညီေပးဖို႔ ဆိုတာက “ျပည္တြင္းမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ တိုက္ပြဲေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘာမွ တိုးတက္ေစမွာ မဟုတ္ဘူး” ဟု ေျပာသည္။

Joe Crowley “စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကေန အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းမွာ စစ္တပ္က အၿမဲပါ၀င္ေအာင္ စီစဥ္ခ်ထားတဲ့ အေနအထားနဲ႔ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံဖို႔ အေျခအေနေတြက အရမ္းေျပာင္းလဲေနေတာ့ နည္းနည္းေတာ့ စိတ္ပူပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ အေျပာင္းအလဲမွာ ဂုဏ္သိကၡာအတြက္ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ အေနနဲ႔ အျမင္ပိုင္း အေျပာင္းအလဲကေန အမွန္တကယ္ အေျပာင္းအလဲျဖစ္လာဖို႔၊ တျဖည္းျဖည္း အေျခက်ေအာင္ လုပ္ေပးၾကေစခ်င္ပါတယ္” ဟု ေျပာသည္။

ဧရာ၀တီ