ဂ်ာနယ္လစ္(စ္)

Journalistဆုိသည္ကုိ ‘စာနယ္ဇင္းသမား’ ဟု ဘာ သာျပန္၏။ သတင္းစာဆရာ၊ ဂ်ာနယ္ဆရာ၊ မဂၢဇင္းဆရာ၊ အားလံုးကို ဂ်ာနယ္လစ္ထဲ ထည့္ထားျခင္း ျဖစ္ေလ သည္။ အေနာက္တိုင္းတြငf Journalist ဆုိသည္ကို သတင္းစာဆရာ မ်ားအား ေခၚေလ့ရိွပါသည္။ ဂ်ာနယ္လစ္ဟု ေခၚလိုက္လွ်င္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ သတင္းစာ ဆရာဟု နားလည္သေဘာ ေပါက္သြားၾကသည္။ ထိုဂ်ာ နယ္လစ္ Journalistဆုိသည့္ စာနယ္ဇင္းသမားမွာ ျမန္မာ ႏုိင္ငံႏွင့္ အဆီေလ်ာ္ဆံုး ျဖစ္ေပ လိမ့္မည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆို ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ သတင္း စာ၊ မဂၢဇင္းမ်ားထက္ ဂ်ာနယ္က အမ်ားဆံုး ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ပင္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ မီဒီယာ ေလာကတြင္ ဂ်ာနယ္ အေစာင္ ေပါင္း ၂ဝဝ ေက်ာ္သည္ဟု ျပန္ၾကားေရးဌာနမွ ေၾကညာ ထားသည္။ ဂ်ာနယ္က အမ်ား ဆံုးျဖစ္သလို၊ စီးပြားေရးအရ ေအာင္ျမင္မႈအရိွဆံုးမွာလည္း ဂ်ာန ယ္ျဖစ္သည္။ ဂ်ာနယ္ ‘ေပါက္’ သြားလွ်င္ အလံုး အခဲလိုက္ ဝင္ေငြလြယ္လြယ္ကူ ကူ ရရိွႏိုင္ေပသည္။ အထူး သျဖင့္ ေအာင္ျမင္သြားေသာ အားကစားဂ်ာနယ္မ်ားကို သာ ဓကျပဳႏုိင္ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဂ်ာနယ္လစ္ဆုိသည္ကို ဂ်ာနယ္ ဆရာဟု ေခၚေဝၚသင့္ေပသည္။

ကမၻာ့ေဒသအသီးသီး၊ အထူး သျဖင့္ စစ္ပဲြျဖစ္ေနေသာ ႏုိင္ငံ မ်ားႏွင့္ ျပည္တြင္းေသာင္းက်န္းမႈ ရိွေနေသာ ေဒသမ်ားတြင္ ဂ်ာနယ္ လစ္မ်ား ကပ္သင့္ေနသည္ဟု သတင္းစာမ်ားတြင္ ဖတ္ရေလ သည္။ အထူးသျဖင့္ စစ္ျဖစ္ေန ေသာ အီရတ္ႏုိင္ငံတြင္ သတင္း စာဆရာ၊ ဂ်ာနယ္လစ္မ်ားမွာ ကမၻာ တြင္ အမ်ားဆံုးေသဆံုးေနၾကရ သည္။ အီရတ္စစ္ပဲြတြင္ သတင္း ယူရင္း၊ ဓာတ္ပံု႐ိုက္ရင္းျဖင့္ ဂ်ာနယ္ လစ္မ်ားမွာ ေသနတ္မွန္၊ ဗံုးမွန္ ျဖင့္ ေသဆံုးၾကရသလို၊ အီရတ္သူပုန္ မ်ားႏွင့္ အယ္လ္ဇာဂါဝီလို အၾကမ္း ဖက္သမားမ်ားက သတင္း ေထာက္မ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားသား မွန္ သမွ်ကို ျပန္ေပးဆဲြ၊ ေငြေတာင္း ၾကသလို၊ မထင္လွ်င္ မထင္သလို သတ္ျဖတ္ေလ့ ရိွၾကသည္။ ထို႔ ထက္ ဆိုးသည္မွာ အေမရိကန္စစ္ တပ္က ဂ်ာနယ္လစ္မ်ားကို ပစ္ သတ္ျခင္းျဖစ္သည္။ အယ္လ္ဂ်ာ ဇီးယား ႐ုပ္သံသတင္းဌာနမွ သတင္းေထာက္မ်ားကို အေမရိ ကန္စစ္တပ္က ေသနတ္ျဖင့္ ခ်ိန္ ရြယ္ပစ္သတ္ခဲ့သည္။ Journalist ဆုိေသာ ျမင္သာသည့္ စာလံုး ႀကီးမ်ား ေရးထိုးထားေသာ ဂ်ာစီ အက်ႌမ်ားဝတ္ထားသည့္တိုင္ ပစ္ ခတ္ခဲ့၏။ တည္းခုိေသာ ဟုိတယ္ကို လည္း တင့္ကားမွ အေျမာက္ျဖင့္ ပစ္ကာ ၿဖိဳခ်ခဲ့သည့္ အျဖစ္မ်ဳိး ၂ဝဝ၃ ခုႏွစ္ မတ္လက ဘဂၢဒက္ တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေလသည္။ ေဝါလ္စထရိဂ်ာနယ္မွ သတင္း စာဆရာ ဒင္နီယယ္ပါးလ္ ေခါင္း ျဖတ္အ သတ္ ခံရမႈမွာ ကမၻာတြင္ အထင္ရွားဆံုး အျဖစ္အပ်က္တစ္ ခုတြင္ ပါဝင္ခဲ့ပါသည္။ ဒင္နီယယ္ ပါးလ္မွာ ပါကစၥတန္သို႔ သြားေရာက္ ၿပီး သတင္းယူေနစဥ္ မူဆလင္ အစြန္းေရာက္ဝါဒီမ်ားက ဖမ္းဆီး ကာ ေခါင္းျဖတ္သတ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ သည္။ သူ႕အျဖစ္ကုိ ယခုအခါ ႐ုပ္ ရွင္႐ိုက္ကူးေနသည္။ ထုတ္လုပ္သူ မွာ ႐ုပ္ရွင္မင္းသား ဘရက္ပစ္ ျဖစ္ ၿပီး ဒင္နီယယ္ပါးလ္၏ ဇနီးအျဖစ္ အင္ဂ်လီနာ ဂ်ဳိလီက သ႐ုပ္ေဆာင္ ေလသည္။ သတင္းေထာက္မ်ား သည္ လိုခ်င္သည့္ သတင္းကို အသက္စြန္႔ၿပီး ရေအာင္ ယူၾက သည္။ အထူးသျဖင့္ စစ္သတင္း ေထာက္မ်ား ျဖစ္ေပသည္။ သတင္း ယူ႐ုံသက္သက္က ေတာ္ေသး သည္။ ဓာတ္ပံုသတင္းေထာက္မ်ား မွာ အသက္ေဘးႏွင့္ အလြန္နီး၏။

တခ်ဳိ႕ဆုိလွ်င္ အသက္ေပးၿပီး ဓာတ္ ပံုမ်ားရေအာင္ ႐ုိက္ယူသြားၾက သည္။ စစ္ပဲြတြင္ တစ္ဖက္ႏွင့္ တစ္ ဖက္ ပစ္ခတ္ေနပံုကို အမိအရ ႐ုိက္ ယူထားေသာ ဓာတ္ပံုမ်ားကုိ ၾကည့္ ၾကရသလို ပါလက္စတုိင္း လူမ်ဳိး သားအဖကို အစၥေရးစစ္သားမ်ား က ပစ္ခတ္ေနပံု အဆင့္ဆင့္ ဓာတ္ပံု မ်ားကုိ ၾကည့္ဖူးေပလိမ့္မည္။ သား ငယ္ႏွင့္ အေဖ အတူဝပ္ေနေသာ သားအဖပံု၊ ပစ္ေနသည္ကို ေရွာင္ ေနၾကပံု၊ သားငယ္ကုိ ေသနတ္ မွန္သြားပံု၊ ဖခင္က ေပြ႕ဖက္ထား ပံု၊ကေလးအေလာင္းကုိ ေပြ႕ၿပီး သယ္သြားပံု စသည့္ဓာတ္ပံုမ်ားကို Time မဂၢဇင္းတြင္ ေတြ႕ခဲ့ရသည္။ ထိုသို႔ ၾသလငန ကင္မရာျဖင့္ မဟုတ္ ပဲ ႐ိုး႐ိုး႐ုပ္ေသကင္မရာျဖင့္ အဆင့္ ဆင့္ ႐ုိက္ကူးထားေသာ ဓာတ္ပံု မ်ားကို Photo Essay ဟုေခၚေလ သည္။ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ေနာက္ဆံုး အပတ္ထုတ္္Timeမဂၢဇင္းတြင္လည္း ၂ဝဝ၆ ၏ ထူး ျခားေသာ ဓာတ္ပံုမ်ားကုိ ေဖာ္ျပ ရာ၌ ဓာတ္ပံုသတင္းေထာက္ အသက္စြန္႔ ႐ိုက္ထားေသာ ဓာတ္ပံု အက္ေဆး Photo Essay တစ္ခုကို ၾကည့္ရေလသည္။ အီရတ္ရိွ အေမ ရိကန္စစ္သား ႏွစ္ေယာက္၏ ဓာတ္ ပံုျဖစ္သည္။ အီရတ္သူပုန္မ်ားႏွင့္ ပစ္ခတ္ေနေသာ အေမရိကန္စစ္ သား ႏွစ္ေယာက္၏ပံု၊ တစ္ ေယာက္ကို ရန္သူ႕က်ည္သင့္သြား ပံု၊ လဲက်သြားေသာ ရဲေဘာ္ကို က်န္တစ္ေယာက္က ဆဲြေခၚပံု၊ ကုပ္ မွေနအတင္းဆဲြသြားရာ ရန္သူ႕ က်ည္လြတ္ရာ ေရာက္သြားပံုတုိ႔ ကုိ အဆင့္ဆင့္႐ုိက္ကူးထားျခင္းျဖစ္ေလ သည္။ စစ္ပဲြတြင္းေရာက္ ဓာတ္ပံု သတင္းေထာက္၏ အသက္စြန္႔ ႐ိုက္ကူးထားေသာဓာတ္ပံုမ်ားျဖစ္သည္။

မၾကာေသးခင္ကTimeမဂၢဇင္း မွ အက္ေဆးတစ္ပုဒ္ကုိ ဖတ္လိုက္ ရပါသည္။ ထိုအက္ေဆးမွာအသတ္ ခံရေသာဂ်ာနယ္လစ္မ်ားအေၾကာင္း ျဖစ္သည္။ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံမွ သတင္း စာဆရာမ်ားအေၾကာင္း ဤသုိ႔ ေရးထား ပါ သည္။ ”၂ဝဝ၁ ခုႏွစ္မွစ၍ ယေန႔ အထိ လူေပါင္း ၈ဝဝ နီးပါး အသတ္ ခံခဲ့ရသည္…ယခုႏွစ္ ပထမ ၆ လ အတြင္း လူ ၅၁ ေယာက္ အသတ္ ခံရေသာ အမႈမ်ားကုိ ေတြ႕ရိွရ သည္။ ထိုအမႈမ်ားမွာ ‘ႏိုင္ငံေရး လူသတ္မႈမ်ား’ ျဖစ္သည္ဟု ဆုိ သည္။ ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္ တစ္ႏွစ္လံုး လူ ၆၆ ေယာက္ အသတ္ခံရသည့္ အေရအတြက္ႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ႏိုင္ သည္…သတင္းစာဆရာ ၄၆ ေယာက္ အသတ္ခံခဲ့ရသည္။

ထို သတင္းစာဆရာမ်ား အသတ္ခံရ ေသာ ႏႈန္းမွာ ကမၻာေပၚတြင္ အီ ရတ္ၿပီးလွ်င္ ဒုတိယလိုက္ေသာ ႏႈန္းျဖစ္သည္။….သတင္းစာဆရာ မ်ား လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္ခံေနရျခင္း ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံ တြင္ အစိုးရက စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳ လုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း ခုိင္လံုေသာ အေထာက္အထား မရရိွခဲ့ေပ။ ရဲ အထူးတပ္ဖဲြ႕၏ မွတ္တမ္းအရ ၂ဝဝ၁ ခုႏွစ္မွ စၿပီး ယေန႔အထိ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ၿပီး လုပ္ႀကံ သတ္ျဖတ္မႈေပါင္း ၁၁၄ မႈ ျဖစ္ ပြားခဲ့သည္ ဟု ဖတ္ရေလသည္။ သတင္းစာဆရာမ်ား၏ အသက္ အႏၲရာယ္ကို သက္ဆုိင္ရာက အာမခံခ်က္ ေပးရေပလိမ့္မည္။ ဂ်ာနယ္လစ္မ်ား အသတ္ခံရျခင္း သည္ ျပည့္မ်က္လံုးကို ေဖာက္ရာ က်သည္။ သတင္းစာဆရာသည္ တုိင္းျပည္၏ မ်က္လံုးအိမ္ သဖြယ္ ရိွၿပီး တုိင္းျပည္၏ တုိးတက္မႈကုိ လူသိေအာင္ လႈံ႔ေဆာ္စည္း႐ုံးေပး ႏိုင္သည္။

ယေန႔ေခတ္လို မီဒီယာ လုပ္ငန္းအရိွန္အဟုန္ ျမင့္မားေန ေသာ ကာလမ်ဳိးတြင္ သတင္းစာ သမားမ်ားအေနျဖင့္ သတင္းရ ေအာင္ လိုက္ၿပီး သတင္းမွန္ကို ျပည္သူထံ တင္ျပရေပလိမ့္မည္။ အဂတိကင္းေသာ ဂ်ာနယ္လစ္မ်ား ျဖစ္ဖို႔ လိုေပသည္။ ယခုအခါ သတင္းဦးစားေပး ဂ်ာနယ္အေျမာက္ အျမား ထုတ္ေဝလာသည္ကုိ ေတြ႕ ရသည္။ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ႐ုပ္ ရွင္၊ ဂီတ၊ စာေပ၊ အႏုပညာ စသည့္ သတင္းမ်ား စံုေအာင္ႏွင့္ ျမန္ေအာင္ အလုအယက္ ေဖာ္ျပလာၾက၏။ မီဒီယာလုပ္ငန္း တုိးတက္လာျခင္း သည္ တုိင္းျပည္အတြက္ မ်ားစြာ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းေပသည္။သတင္းစာသမားမ်ားသည္ သတင္းမ်ားကို လိုက္ရင္း၊ သတင္း မ်ားကို ေရးရင္းျဖင့္ အသက္ေပး သြားၾကရသည္။ သတင္းစာသမား သည္ အသက္ႀကီးကာ အုိမင္းမစြမ္း ျဖစ္လာၾကေသာ္လည္း ႀကီးပြားခ်မ္း သာလာသူကား မရိွေပ။

သတင္းစာ သမားစစ္စစ္တြင္ ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝ သူ မရိွ။ ထုတ္ေဝသူမ်ား သာလွ်င္ သတင္းစာတိုက္ႀကီးမ်ား၊ ႐ုပ္သံလႊင့္ ဌာနႀကီးမ်ား၊ မီဒီယာကုမၸဏီႀကီးမ်ား ကို ပိုင္ဆုိင္ၾကြယ္ဝလာသည္။ ႐ူးပတ္ မားေဒါ့လို ပုဂၢိဳလ္မ်ားမွာ မီဒီယာ သူေဌးႀကီး မ်ားျဖစ္၏။ သတင္းစာသမား၊ ဂ်ာနယ္လစ္မ်ား မဟုတ္ေပ။ ဂ်ာနယ္လစ္စစ္စစ္မ်ား သည္ သတင္းမွန္ကို အပတ္ တကုတ္ ရွာေဖြ၏။ ျပည္သူလူထု အတြက္ အက်ဳိးရိွမည့္ သတင္းမ်ဳိး၊ ေဆာင္းပါးမ်ဳိးကုိ အမွန္အတုိင္း ရွာ ေဖြတင္ျပ၏။ လူထုအတြက္ အက်ဳိး ရိွေစသည့္ သတင္းမ်ားကုိ ဒုစ႐ိုက္ သမားမ်ား၊ အာဏာရိွသူမ်ားက ၿခိမ္းေျခာက္ေ နသည့္တုိင္ ရဲရဲရင့္ရင့္ တင္ျပသည္။ မူးယစ္ေဆးဝါး လုပ္ငန္းမ်ား လူေမွာင္ခို လုပ္ငန္း မ်ား၊ လိင္ကုန္ကူးမႈမ်ား၊ အက်င့္ ပ်က္လာဘ္စားမႈမ်ား၊ လက္နက္ ေမွာင္ခုိမႈမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္သမား မ်ားစေသာ လူ႕ေလာကကုိ အ႐ုပ္ ဆုိးေစသည့္ အမႈမ်ား၊ သတင္းမ်ား ကို ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ ၾကေလသည္။ သတင္းစာသမားမ်ားသည္ ရဲမ်ား ထက္ပင္ အေရးပါေသာ သတင္း မ်ားကို ရတတ္သည္။

ဒုစ႐ိုက္သမား မ်ားက ရဲဆုိလွ်င္ ေရွာင္တိမ္းကာ သူတုိ႔၏အသက္ အႏၲရာယ္အတြက္ သိရိွေသာသတင္းကုိ မေပးၾကေသာ္ လည္း၊ ဂ်ာနယ္လစ္မ်ားကိုမူ ေၾကာက္စရာလည္းမလို၊ ဂ႐ုလည္း မစိုက္သျဖင့္ ဂ်ာနယ္လစ္က အေရး ပါေသာ သတင္းမ်ားကို ႏႈိက္ႏိႈက္ ခြၽတ္ခြၽတ္ ရွာေဖြသတင္းယူၾက သည္။ တုိင္းျပည္၏ လံုၿခံဳေရး၊ စီး ပြားေရး၊ လူမႈေရးကို ထိခုိက္ေစ သည့္ သတင္းမ်ဳိးကုိ ဂ်ာနယ္လစ္ က ေဖာ္ထုတ္ေရးသားလိုက္ေသာ ေၾကာင့္ ထိုအႏၲရာယ္မ်ားကို ကာ ကြယ္တားဆီးႏိုင္ေလသည္။ ထို႔ ေၾကာင့္ လူဆုိးဂုိဏ္းႀကီးမ်ား၊ ဒု စ႐ိုက္သမားမ်ားက သတင္းစာ သမားမ်ားအား လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္ ပစ္သည္ကုိ အေမရိကန္လို၊ ျပင္သစ္ လို၊ ႐ုရွားလို ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ အၿမဲ ႀကံဳေတြ႕ေနရေပသည္။ ယခု ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံတြင္ Andrew Marshall ေတြ႕ဆံုခဲ့ေသာ သတင္းစာဆရာမ ႐ူဘီ စစ္ဆန္မွာ လည္း ဒုစ႐ိုက္ဂိုဏ္းမွ လူသတ္ သမားမ်ား၏ ၿခိမ္းေျခာက္မႈကို ခံေန ရျခင္းကို သူ၏ အက္ေဆးတြင္ ေရးသားထားေပသည္။ ”႐ူဘီစစ္ဆန္သည္ သူမကို ဘယ္ေတာ့ လာသတ္ မလဲဟု တထိတ္ထိတ္ႏွင့္ ေစာင့္ဆုိင္းေနခဲ့ သည္။ လြန္ခဲ့ေသာ လအနည္းငယ္ ကပင္ ဒါနာအုိ သခၤ်ဳိင္းတစ္ခုတြင္ စစ္ဆန္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုစကားေျပာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔သည္ ထိုကီဒါပါဝမ္ သခၤ်ဳိင္းတြင္ ျမႇဳပ္ႏွံထား ေသာ သတင္းစာဆရာမ်ားကို အေလးျပဳခဲ့ၾက၏။

ထိုအထဲတြင္ ေဂ်ာ့ႏွင့္ မာရီ ဆယ္ဗီဂိုသတင္းစာ ဆရာ ဇနီးေမာင္ႏွံလည္း ပါဝင္ေလ သည္။ သူတုိ႔ႏွစ္ဦးမွာ ဇြန္လက ေသနတ္ျဖင့္ ပစ္သတ္ခံရျခင္း ျဖစ္ သည္။ ေမာ္ေတာ္ဆုိင္ကယ္စီး လူ သတ္သမား ႏွစ္ဦးက ေန႔ခင္း ေၾကာင္ေတာင္ႀကီးတြင္ ပစ္သတ္ သြားသည္။ ကေလး ၅ ေယာက္ က်န္ရစ္ခဲ့သည္။ လူသတ္သမားမ်ား ကို ယေန႔အထိ မဖမ္းမိေသးေပ။ ထိုလူသတ္မႈသတင္းကို ေရးသား ေသာေဒသဆုိင္ရာသတင္းေထာက္ မ်ားကုိလည္း လူဆုိးမ်ားက ၿခိမ္း ေျခာက္ထားသည္။ ႐ူဘီစစ္ဆန္မွာ သူမ၏ မိတ္ေဆြသတင္းေထာက္ တစ္ေယာက္ႏွင့္ အတူ သတိေပးခံ ထားရေသာ သတင္းစာဆရာမ တစ္ဦးျဖစ္၏။ လူဆုိးမ်ားက သူမ ကုိ သတ္ပစ္မည္ဟု ၿခိမ္းေျခာက္စာ မ်ား ေရးပို႔ထားသည္။ ”ကြၽန္မ အသတ္ခံရလည္း က်န္တဲ့သူေတြ က ဆက္လုပ္စရာ ရိွတာေတြကို လုပ္ၾကပါလိမ့္မယ္” ဟု ကြၽန္ေတာ့္ ကို ေျပာပါသည္။

Myanmar Express

မူရင္းသတင္းက ဒီမွာပါ။