ျမန္မာ့လူကုန္ကူးမႈတုိက္ဖ်က္ေရး အေျခအေနတိုးတက္

မေန႔က ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ႏွစ္စဥ္ထုတ္ျပန္ေနက် လူကုန္ကူးမႈဆိုင္ရာ အစီရင္ခံထဲ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ လူကုန္ကူးမႈတိုက္ဖ်က္ေရး ႀကိဳးပမ္းမႈေတြကို အသိအမွတ္ျပဳထားပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူေတြကေတာ့ အခုလို အစိုးရရဲ႕ လူကုန္ကူးမႈတိုက္ဖ်က္ေရး တိုးတက္လာမႈကို လက္ခံေပမဲ့ တဘက္မွာေတာ့ လူကုန္ကူးမႈကိစၥရပ္အခ်ိဳ႕မွာ ေဒသအာဏာပိုင္ေတြ ပါ၀င္ပတ္သက္မႈ ရိွေနတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း ကိုသားညြန္႔ဦး ဆက္ၿပီး တင္ဆက္ေပးမွာပါ။

မႏွစ္ကအထိေတာ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕ ႏွစ္စဥ္အစီရင္ခံစာထဲ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ Tier 3 ေခၚတဲ့ လူကုန္ကူးမႈတိုက္ဖ်က္ေရး ေဆာင္ရြက္မႈ အားအနည္းဆံုးႏိုင္ငံ နာမည္ပ်က္စာရင္းထဲမွာ ထည့္သြင္းခံထား ရတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ၿပီးခဲ့တဲ့နွစ္အတြင္း ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ လူကုန္ကူးမႈတိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္ သိသာတဲ့ အားထုတ္မႈေတြ လုပ္လာခဲ့တယ္ဆိုၿပီး ဒီႏွစ္ အစီရင္ခံစာထဲ Tier 2 WL ေစာင့္ၾကည့္ အဆင့္ႏွစ္မွာ တိုးျမႇင့္ သတ္မွတ္ခံရတာေၾကာင့္ အရင္ နာမည္ပ်က္စာရင္းကေန ပယ္ဖ်က္ခံလိုက္ရပါၿပီ။

အစီရင္ခံစာထဲမွာ ႏိုင္ငံအလိုက္ P သံုးလံုးဆိုတဲ့ Prosecution အေရးယူမႈ၊ Protection အကာအ ကြယ္ေပးမႈ၊ Prevention ႀကိဳတင္ ကာကြယ္မႈ အေျခအေနသံုးရပ္ကို တခ်က္ျခင္း ေလ့လာဆန္းစစ္ထား ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္အတြင္းမွာ လူကုန္ကူးခံရသူေတြကို ရွာေဖြ ေဖာ္ထုတ္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕ ဘ၀ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရးအတြက္ အစိုးရဘက္က လုပ္ေဆာင္ေပးခဲ့တာေတြရိွတယ္လို႔ အစီရင္ခံမွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ၂၀၁၁ စက္တင္ဘာလမွာ အစိုးရဘက္က လူကုန္ကူးခံရမႈေတြကို တိုင္ၾကားႏိုင္တဲ့ စနစ္တရပ္ ထားခဲ့ တာေၾကာင့္ လူကုန္ကူးခံရသူ ၅၇ ဦးကို ကယ္တင္ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရေတာ့ လူကုန္ကူးခံရသူ ၂၂၉ ဦးကို ကူညီေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ ကိုးကားေဖာ္ျပပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ လူကုန္ကူးမႈတိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္မႈ အစီအမံေတြကို ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ တိုးျမႇင့္ေဆာင္ရြက္ခဲ့တယ္လို႔ အစီရင္ခံမွာ ခ်ီးက်ဴးထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း တဘက္္မွာ လူကုန္မႈေတြ၊ အထူးသျဖင့္ ကေလးစစ္သားစုေဆာင္းအသံုးျပဳတာနဲ႔ အတင္း အဓမၼလုပ္အားေပးခိုင္းေစတာမ်ိဳးကို စစ္ဘက္တာ၀န္ရိွသူေတြေရာ လက္နက္ကိုင္သူပုန္ အဖဲြ႔အစည္းေတြ ကပါ ေဆာင္ရြက္ေနၾကတုန္းပဲလို႔ ေထာက္ျပပါတယ္။

လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူေတြကေတာ့ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ လူကုန္ကူးမႈတိုက္ဖ်က္ေရးလုပ္ငန္းေတြကို အရင္ကထက္ တတ္တတ္ႂကြႂကြ လုပ္ေဆာင္လာတာမွန္ေပမဲ့ တဘက္မွာေတာ့ ဒီိကိစၥမွာ တာ၀န္ရိွ အာဏာပိုင္ေတြ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနတာေၾကာင့္ စိန္ေခၚ အကဲစမ္းခ်က္ေတြေတာ့ ရိွေနတုန္းပဲလို႔ ေျပာ ပါတယ္။ AHRC အာရွ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္က ျမန္မာေရွ႕ေန ဦးမင္းလြင္ဦးကေတာ့ ျပည္ပမွာ ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့ ျမန္မာတိုင္းရင္းသား လူကုန္ကူးခံရသူေတြကို ျမန္မာအစိုးရဘက္က ကယ္တင္ေစာင့္ေရွာက္မႈအားနည္းေနတုန္းပဲလို႔ ျမင္ပါတယ္။ “တိုင္းတပါးကိုေရာက္သြားတဲ့ လူကုန္ကူးျခင္းခံရတဲ့သူေတြကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံအစိုးရကေနၿပီး လိုက္လံကယ္တင္ႏိုင္ျခင္းေတာ့ မရွိေသးဘူးဗ်။ ရွိတဲ့ဥစၥာေတြကလည္း အလြန္ နည္းပါး ပါေသးတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ၿပီးခဲ့တဲ့လပိုင္းအတြင္းက ျဖစ္ပြားသြားတဲ့ ထိုင္းႏိုင္ငံက စက္႐ံုအလုပ္သမားေတြကို ကယ္ဆယ္တဲ့ ကိစၥတခု၊ ဒါကေတာ့ မွတ္မွတ္ထင္ထင္ တခု ရွိတာေပါ့ေလ။

အရင္ကဆိုလို႔ရွိရင္ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္းခံရတဲ့သူေတြကို ျပန္ပို႔တဲ့အခါက်လို႔ရွိရင္ ျပန္လည္ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ေရးတို႔၊ လက္မႈ၊ အိမ္တြင္းမႈပညာ သင္ၾကားေရးတို႔ စတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အစိုးရက တာဝန္ယူလုပ္ေဆာင္ေနတာေတြ နည္းတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း အခုေနာက္ပိုင္းမွာ ကုလသမဂၢ ဖဲြ႔ၿဖိဳးမႈ အစီအစဥ္ေအာက္ကေနၿပီး ျပည္တြင္းမွာ တခ်ဳိ႕ရွိေန တဲ့ NGO ေတြနဲ႔ ေပါင္းၿပီးေတာ့ တခ်ဳိ႕အစီအစဥ္ေလးေတြ လုပ္ႏိုင္တာေတြကို ေတြ႔လာရတယ္။ ဥပေဒပိုင္း အရ ၾကည့္မယ္ဆိုလို႔ရွိရင္လည္း ရတနာေမတၱာေဖာင္ေဒးရွင္းနဲ႔ ကုလသမဂၢလက္ေအာက္ခံအဖဲြ႔အစည္း UNICEF နဲ႔ တဲြၿပီးေတာ့ ပူးေပါင္းတည္ေထာင္ထားတဲ့ အဖဲြ႔ေတြကို ထူေထာင္ခြင့္ ျပဳလာတယ္။ ဒီအဖဲြ႔ေတြ က အမ်ဳိးသမီးနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြအတြက္ကို အခေၾကးေငြမယူဘဲ လုိက္ပါ ေဆာင္ရြက္ေပးတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိးအထိ ျဖစ္လာတယ္။ ဒါေတြကေတာ့ တိုးတက္တဲ့အလားအလာေတြလို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။”

- အစိုးရပိုင္းအေနနဲ႔ေပါ့- လူကုန္ကူးမႈတုိက္ဖ်က္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လူကုန္ကူးမႈ တုိက္ဖ်က္ေရး လုပ္ငန္းေတြ လုပ္တဲ့ေနရာမွာ အခု အစိုးရသစ္အေနနဲ႔ လူကုန္ကူးမႈ တုိက္ဖ်က္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔၊ သက္ဆုိင္လို႔ - ေနာက္တခုက အဲဒီအတြက္ အေထာက္အကူျပဳႏိုင္မယ့္ နည္းဥပေဒျပဌာန္းခ်က္ အသစ္ေတြ ထုတ္ျပန္တာမ်ဳိးေရာ ရွိပါသလား။ “လူကုန္ကူးမႈ တားျမစ္ေရး ဥပေဒရယ္လို႔ေတာ့ ျပဌာန္းထားတာေတာ့ ရွိတာေပါ့ဗ်ာ။ ဒါေပမဲ့ ဒီ အစိုးရ အာဏာပိုင္ေတြ ကိုယ္တိုင္ကိုက က်ဴးလြန္ေဖာက္ဖ်က္ေနတာ ျဖစ္ေနတဲ့အခါက်ေတာ့ ဥပေဒကို အသက္ဝင္ေအာင္လုပ္ဖို႔က ေတာ္ေတာ္ခဲယဥ္းတဲ့ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။

ဥပမာအားျဖင့္ ေျပာရမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ ၃ လေလာက္က ျပည္ၿမိဳ႕က ေကာင္ေလးေတြကို ေခၚသြားတယ္၊ ေခၚသြားၿပီးေတာ့ ရွမ္းျပည္နယ္ မိုင္းတြင္းေတြမွာ အဓမၼခိုင္းေစဖုိ႔အတြက္ ေခၚတဲ့ကိစၥေတြမွာ ႀကံ့ဖံြ႔ပါတီက ကုမၸဏီေတြက ပါဝင္ ပတ္သက္ေနတာ ေတြ႔ရတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ တိုင္းရင္းသား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ ကုမၸဏီတခ်ဳိ႕က ပါဝင္ေနတာေတြ ေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီမွာ က်ေနာ္တုိ႔ လုိက္လံကူညီေပးေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္တဲ့ သူေတြကိုေတာင္မွ အေႏွာင့္အယွက္ေပးျခင္းခံရတာကို က်ေနာ္တုိ႔ ၾကားသိရတယ္။” ကေလးငယ္ေတြ အမ်ိဳးသမီးေတြအပါအ၀င္ ျမန္မာႏိုင္ငံက တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အိမ္နီးခ်င္း ထိုင္း၊ မေလးရွား၊ တ႐ုတ္ ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွ၊ အိႏၵိယ၊ ေတာင္ကိုရီယား စတဲ့ႏိုင္ငံေတြကို စီးပြားေရး အေျခအေနေၾကာင့္ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ထြက္ခြာေနၾကရာမွာ လူကုန္ကူး ခံရတာေတြေၾကာင့္ လိင္လုပ္ငန္းေတြ အတင္းအဓမၼ မတရားခိုင္းေစခံရတာေတြ ႀကံဳေနၾကရတာပါ။

ဒီလိုမ်ိဳး အလားတူအေျခအေနမ်ိဳးေတြ ျမန္မာႏို္င္ငံတြင္းမွာေတာင္ ႀကံဳေနရတယ္လို႔ ဦးမင္းလြင္ဦးက ေျပာ ပါတယ္။ အေမရိကန္ႏို္င္ငံျခားေရး ဌာနရဲ႕ အစီရင္ခံစာထဲမွာေတာ့ ျမန္မာအစိုးရဟာ လူကုန္ကူးမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္ ႏို္င္ငံတကာလက္ခံတဲ့ စံႏႈန္းစံထားအတိုင္း ေဆာင္ရြက္ မႈ ျပည့္မီခ်က္ေတာ့ မေရာက္ေသးဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း အရင္လိုမဟုတ္ဘဲ လူကုန္ကူးမႈတိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းမႈေတြေတာ့ ရိွလာၿပီလို႔ ဆိုထားတာပါ။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ကေလးစစ္သားစုေဆာင္းအသံုးျပဳမႈနဲ႔ အတင္းအဓမၼ လုပ္အားေပး ခိုင္းေစမႈေတြ ရပ္ဆိုင္းေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းခ်က္ေတြကို အသိအမွတ္ျပဳထား ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဒီအတြက္ ILO ႏိုင္ငံတကာအလုပ္သမားအဖဲြ႔အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ လက္တဲြ ေဆာင္ရြက္မႈေတြ ရိွလာတယ္လို႔လည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

မူရင္းသတင္းက ဒီမွာပါ။